ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
آیتالله رئیسی در پاسخ به تماس تلفنی امیر قطر مطرح کرد
آمادگی ایران برای کمک به برگزاری بهتر جام جهانی
وزیر راه قطر بزودی در کیش با همتای ایرانی خود دیدار میکند
رئیسجمهور یکشنبه شب در پاسخ به تماس تلفنی «شیخ تمیم بن حمد آلثانی» امیر قطر، با بیان اینکه امروز اراده جمهوری اسلامی ایران و قطر بر توسعه بیش از پیش روابط دوجانبه استوار است، اظهار کرد: تهران از توسعه روابط با دوحه در بخشهای مختلف استقبال میکند و برداشتن گامهای بلند در راستای ارتقای هر چه بیشتر روابط دو کشور را به نفع دو ملت و ملتهای منطقه میداند.
آیتالله سید ابراهیم رئیسی با تبریک حلول ماه مبارک رمضان با اشاره به ظرفیتهای گسترده در مسیر توسعه روزافزون سطح روابط و همکاریهای دو کشور گفت: تهران و دوحه با فعال کردن تمامی ظرفیتهای همکاری و ایجاد هماهنگیهای نزدیک میتوانند گامهای مؤثری در راستای منافع دو ملت و برقراری ثبات و امنیت در منطقه بردارند.
سفر آتی امیر قطر به ایران
رئیسجمهور با اشاره به سفر امیر قطر به تهران در آینده نزدیک، اظهارکرد: در این سفر تصمیمات بزرگی در راستای توسعه بیش از پیش مناسبات و همکاریهای دو کشور در حوزههای مختلف اتخاذ خواهد شد.
آمادگی ایران برای کمک به برگزاری بهتر جام جهانی
رئیسجمهور در ادامه با ابراز خرسندی از برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال در قطر و آرزوی موفقیت برای این کشور در برگزاری این رویداد ورزشی مهم، تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد در جهت برگزاری هرچه بهتر و باشکوهتر بازیهای جام جهانی، در جزیره کیش و سایر جزایر نزدیک به قطر هرگونه مساعدت و کمک مورد نیاز را ارائه کند و اطمینان داریم با برنامهریزیهایی که انجام شده، جهانیان شاهد بازیهای خاطرهانگیزی خواهند بود.
قطر به توسعه روابط با ایران متعهد است
امیر قطر نیز در این تماس تلفنی با تأکید بر اینکه کشورش بعد از ملاقات و مذاکرات طولانی دو کشور در دوحه بهطور کامل به توسعه هرچه بیشتر روابط با تهران متعهد است، گفت: معتقدیم سفر جنابعالی در توسعه روابط برادرانه و استحکام همکاریها از نقش مهمی برخوردار است.
شیخ تمیم بن حمد آل ثانی با ابراز خرسندی از راهیابی تیم ملی فوتبال ایران به مسابقات جام جهانی، گفت: در این مسابقات به خوبی از برادران خود استقبال خواهیم کرد و گروهی که تیم ایران در آن قرار گرفته گروهی حماسی است و مطمئناً شاهد بازیهای جذابی خواهیم بود.
امیر قطر اظهارکرد: درباره همکاری دو کشور در برگزاری مسابقات نیز بزودی وزیر راه قطر در جزیره کیش با همتای خود درباره نحوه همکاریها ملاقات و مذاکره خواهد داشت.
رئیسجمهور یکشنبه شب در پاسخ به تماس تلفنی «شیخ تمیم بن حمد آلثانی» امیر قطر، با بیان اینکه امروز اراده جمهوری اسلامی ایران و قطر بر توسعه بیش از پیش روابط دوجانبه استوار است، اظهار کرد: تهران از توسعه روابط با دوحه در بخشهای مختلف استقبال میکند و برداشتن گامهای بلند در راستای ارتقای هر چه بیشتر روابط دو کشور را به نفع دو ملت و ملتهای منطقه میداند.
آیتالله سید ابراهیم رئیسی با تبریک حلول ماه مبارک رمضان با اشاره به ظرفیتهای گسترده در مسیر توسعه روزافزون سطح روابط و همکاریهای دو کشور گفت: تهران و دوحه با فعال کردن تمامی ظرفیتهای همکاری و ایجاد هماهنگیهای نزدیک میتوانند گامهای مؤثری در راستای منافع دو ملت و برقراری ثبات و امنیت در منطقه بردارند.
سفر آتی امیر قطر به ایران
رئیسجمهور با اشاره به سفر امیر قطر به تهران در آینده نزدیک، اظهارکرد: در این سفر تصمیمات بزرگی در راستای توسعه بیش از پیش مناسبات و همکاریهای دو کشور در حوزههای مختلف اتخاذ خواهد شد.
آمادگی ایران برای کمک به برگزاری بهتر جام جهانی
رئیسجمهور در ادامه با ابراز خرسندی از برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال در قطر و آرزوی موفقیت برای این کشور در برگزاری این رویداد ورزشی مهم، تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد در جهت برگزاری هرچه بهتر و باشکوهتر بازیهای جام جهانی، در جزیره کیش و سایر جزایر نزدیک به قطر هرگونه مساعدت و کمک مورد نیاز را ارائه کند و اطمینان داریم با برنامهریزیهایی که انجام شده، جهانیان شاهد بازیهای خاطرهانگیزی خواهند بود.
قطر به توسعه روابط با ایران متعهد است
امیر قطر نیز در این تماس تلفنی با تأکید بر اینکه کشورش بعد از ملاقات و مذاکرات طولانی دو کشور در دوحه بهطور کامل به توسعه هرچه بیشتر روابط با تهران متعهد است، گفت: معتقدیم سفر جنابعالی در توسعه روابط برادرانه و استحکام همکاریها از نقش مهمی برخوردار است.
شیخ تمیم بن حمد آل ثانی با ابراز خرسندی از راهیابی تیم ملی فوتبال ایران به مسابقات جام جهانی، گفت: در این مسابقات به خوبی از برادران خود استقبال خواهیم کرد و گروهی که تیم ایران در آن قرار گرفته گروهی حماسی است و مطمئناً شاهد بازیهای جذابی خواهیم بود.
امیر قطر اظهارکرد: درباره همکاری دو کشور در برگزاری مسابقات نیز بزودی وزیر راه قطر در جزیره کیش با همتای خود درباره نحوه همکاریها ملاقات و مذاکره خواهد داشت.
نگاهی به مجموعه تلویزیونی «زیرخاکی 3»
روایت طنازانه از ادوار مختلف تاریخ
سریال تلویزیونی «زیرخاکی» یکی از مجموعههایی است که تداوم ساخت فصول مختلف آن، بی برنامگیهای تلویزیون در تولید آثار نمایشی دنبالهدار را نقض میکند، برخلاف اکثریت مجموعههای چند فصلی سیما که یا مانند «پایتخت» تولید فصول تازه آنها دائماً با اما و اگرهایی مواجه میشود یا همچون سریالهای «پدر» و «نفس» از ساخت دنباله آنها با وجود گذشت چند سال از پخش فصل اول هیچ نشانهای دیده نمیشود، سریال «زیرخاکی» از آغاز پخش فصل یک در بهار 1399 تا همین نوروز اخیر مرتب و مبتنی بر برنامه در 3 فصل پیاپی ساخته شده و روی آنتن رفته است. جلیل سامان، نویسنده و کارگردان «زیرخاکی» را تا پیش از این سریال با آثاری نظیر «ارمغان تاریکی»، «پروانه» و «نفس» میشناختیم که همگی آثاری با بنمایه مبارزات مسلحانه بودند از مبارزه گروههای مسلح با دستگاههای اطلاعاتی رژیم پهلوی تا درگیریهای مسلحانه گروهکهای ضدانقلابی با نهادهای امنیتی انقلابی. اما جلیل سامان در بهار 1399 و در ماههای آغازین کرونا که شرایط کشور ملتهب و روحیه اجتماعی بنا به همهگیری این بیماری در پایینترین میزان ممکن بود فصل اول این مجموعه را به سرعت برای پخش از آنتن بهاری شبکه اول سیما آماده کرد، مجموعهای که طنز متفاوت و دوست داشتنی آن در همان چند قسمت اول توجه بینندگان عام و کارشناسان حوزه نمایش را به سوی خود جلب کرد و خیلی زود در رسته آثار سریالهای پرطرفدار تلویزیونی قرار گرفت تا نام جلیل سامان به عنوان مجموعهساز قابلی که توانایی کار در گونههای متفاوت نمایشی را دارد دوباره مطرح شود. شاید مهمترین ویژگی مجموعه «زیرخاکی» در همین بستر زمانی اتفاقات ریز و درشت آن باشد، جلیل سامان که به هر حال نمیتوانسته از مضمون سیاسی/ مبارزاتی/ انقلابی مورد علاقهاش در سریال سازی دست بکشد با تغییر رویکرد و نگاه جدی خود به این مضامین، زندگی پر دردسر یک کاراکتر طنز بامزه و البته تا اندازهای سفیه به نام «فریبرز باغ بیشه» را در بستر یک بازه زمانی دو دههای از اوایل دهه 50 تا اواخر دهه 60 خورشیدی روایت کر ده است، طی این دوره زمانی پر فراز و فرود که اوجگیری مبارزات انقلابیون با رژیم پهلوی، سقوط این رژیم، التهابات سیاسی اوایل انقلاب، درگیریهای مسلحانه نیروهای انقلاب با گروهکهای برانداز و در نهایت تجاوز ارتش متجاوز عراق به ایران و مقولاتی نظیر جبهه و جنگ و اسارت در عرصه اجتماع بسیار پررنگ بودند کاراکتر «فریبرز» هم با سفاهت و بلاهت ذاتی و البته بامزه و دوست داشتنی خود در میانه این وقایع قرار داشته و در هر مقطعی دچار گرفتاریهای ناشی از همان حماقت ذاتی خود میشود. از آثاری مانند سهگانه «اخراجیها» ساخته مسعود ده نمکی یا «لیلی با من است» به کارگردانی کمال تبریزی که با رویکرد شوخی و طنز در فضای جبهه روایت میشدند که بگذریم باید پذیرفت که تا به حال هیچ اثر نمایشی دیگری ادوار مختلف ملتهب کشور از منظر سیاسی این گونه طنازانه و با رویکرد شوخی و نگاه غیرجدی روایت نشده است.
صرفنظر از متن خوب و کارگردانی بجا و قابل دفاع سامان، آنچه که این مجموعه را دیدنی و دلنشین کرده، نقشآفرینی دو بازیگر نقشهای اصلی آن در 3 فصل گذشته بوده است. پژمان جمشیدی که در جوهره ناب بازیگری او دیگر کوچکترین تردیدی وجود ندارد و دیگر از آن دوره ناباوریهای مبتنی بر فوتبالیست بودن و به عنوان بازیگر پذیرفته نشدن با سلامت و قدرت عبور کرده در این نقش عالی و بی نقص است، فهم درست مختصات نقش و اجرای هنرمندانه آن به شکلگیری تصویر کاراکتر دوست داشتنی «فریبرز» انجامیده که در میانه عقل و بی عقلی زندگی میکند و بی شک نگاه داشتن تداوم حسی برای خلق یکدست این پرسوناژ کار سادهای نبوده است در نقطه مقابل این کاراکتر هم کاراکتر جذاب و دوست داشتنی همسر فریبرز «پری خانم» با بازی ژاله صامتی گزیده کار به اوجی دست نیافتنی، دست پیدا کرده است، بده و بستانهای این دو بازیگر با فهم و خلاقیت عالی خود آنها و البته هدایت درست و دقیق کارگردان از قلههای این سریال محبوب و دیدنی است به اینها میتوان اضافه کرد حضور قدرتمندانه بازیگران دیگری همچون هادی حجازی فر در نقش فرهاد در فصل اول مجموعه، نادر فلاح در نقش اسکندر و البته گیتی قاسمی در نقش «کشور خانم» که در فصل تازه این مجموعه با لهجه درست و اصیل ملایری، بازی فوقالعادهای ارائه داده است که بی تردید از سبقه درخشان تئاتری او سرچشمه میگیرد.
به عنوان سخن آخر میتوان گفت که استمرار حضور بازیگری مثل پژمان جمشیدی در این سریال نشان میدهد که فاصله گرفتن ستارگان سینما از تلویزیون و اقبال بیشتر آنها به شبکه نمایش خانگی علاوه بر بسیاری از مؤلفههای دیگر، از افت کیفی آثار نمایشی تلویزیونی هم نشأت میگیرد و زمانی که آثار خوبی نظیر همین مجموعه «زیرخاکی» ساخته و بر اساس یک برنامهریزی مدون ادامه یابند حضور بازیگران خوب و چهره هم گزینه دور از دسترسی نخواهد بود.
صرفنظر از متن خوب و کارگردانی بجا و قابل دفاع سامان، آنچه که این مجموعه را دیدنی و دلنشین کرده، نقشآفرینی دو بازیگر نقشهای اصلی آن در 3 فصل گذشته بوده است. پژمان جمشیدی که در جوهره ناب بازیگری او دیگر کوچکترین تردیدی وجود ندارد و دیگر از آن دوره ناباوریهای مبتنی بر فوتبالیست بودن و به عنوان بازیگر پذیرفته نشدن با سلامت و قدرت عبور کرده در این نقش عالی و بی نقص است، فهم درست مختصات نقش و اجرای هنرمندانه آن به شکلگیری تصویر کاراکتر دوست داشتنی «فریبرز» انجامیده که در میانه عقل و بی عقلی زندگی میکند و بی شک نگاه داشتن تداوم حسی برای خلق یکدست این پرسوناژ کار سادهای نبوده است در نقطه مقابل این کاراکتر هم کاراکتر جذاب و دوست داشتنی همسر فریبرز «پری خانم» با بازی ژاله صامتی گزیده کار به اوجی دست نیافتنی، دست پیدا کرده است، بده و بستانهای این دو بازیگر با فهم و خلاقیت عالی خود آنها و البته هدایت درست و دقیق کارگردان از قلههای این سریال محبوب و دیدنی است به اینها میتوان اضافه کرد حضور قدرتمندانه بازیگران دیگری همچون هادی حجازی فر در نقش فرهاد در فصل اول مجموعه، نادر فلاح در نقش اسکندر و البته گیتی قاسمی در نقش «کشور خانم» که در فصل تازه این مجموعه با لهجه درست و اصیل ملایری، بازی فوقالعادهای ارائه داده است که بی تردید از سبقه درخشان تئاتری او سرچشمه میگیرد.
به عنوان سخن آخر میتوان گفت که استمرار حضور بازیگری مثل پژمان جمشیدی در این سریال نشان میدهد که فاصله گرفتن ستارگان سینما از تلویزیون و اقبال بیشتر آنها به شبکه نمایش خانگی علاوه بر بسیاری از مؤلفههای دیگر، از افت کیفی آثار نمایشی تلویزیونی هم نشأت میگیرد و زمانی که آثار خوبی نظیر همین مجموعه «زیرخاکی» ساخته و بر اساس یک برنامهریزی مدون ادامه یابند حضور بازیگران خوب و چهره هم گزینه دور از دسترسی نخواهد بود.
دولت چگونه 54 هزارمیلیارد تومان را به بانک مرکزی برگرداند؟
دولت دوازدهم خرج کرد، دولت سیزدهم تسویه
تسویه بدهی دولت قبل با اتکا به افزایش «درآمدهای مالیاتی، وصول درآمدهای نفتی و صادرات نفت» انجام شده است
گروه اقتصادی/ با انتشارگزارشهای دورهای سه، پنج و شش ماهه از عملکرد بودجه سال گذشته، تمام اعداد و ارقام نشان میداد که بخش عمدهای از هزینههای دولت از طریق تنخواهی که از بانک مرکزی دریافت کرده بود، تأمین شده است. براساس اطلاعات ارائه شده، در سه ماهه ابتدایی سال گذشته میزان تحقق درآمدهای نفتی و درآمدهای حاصل از فروش و مولدسازی اموال دولت کمتر از 3 درصد بود و حدود 53.1 هزار میلیارد تومان یعنی 28 درصد از رقم منابع و مصارف بودجه از محل تنخواه گردان خزانه تأمین شد. در پنج ماهه ابتدایی پارسال هم میزان تحقق درآمد ناشی از واگذاری داراییهای سرمایهای نسبت به رقم مصوب 9 درصد بود و حدود 52 هزار و 900 میلیارد تومان یعنی یک چهارم دریافتها ازمحل تنخواه گردان خزانه تأمین شده است.
همچنین بیش از 78درصد از هزینههای بودجه در نیم سال اول 1400 صرف پرداخت اعتبارات هزینهای شده است. اعتبارات هزینهای شامل حقوق و مزایای مستمر کارکنان دولت، صندوق بازنشستگی کشوری و تأمین اجتماعی، لشکری، سایر هزینههای ملی و استانی، ردیفهای متفرقه، یارانه کالاهای اساسی، پرداخت بابت صندوق توسعه ملی، اعتبارات تملک داراییهای سرمایهای و مالی و تنخواه بودجه میشود. در این مدت بابت حقوق و مزایای کارکنان دولت 126هزارو700میلیارد تومان پرداخت شد که نسبت بهمدت مشابه سال 99 بالغ بر61 درصد افزایش یافت. همچنین برای صندوقهای بازنشستگی نیز حدود 80هزارمیلیارد تومان پرداخت شد و این بخش نیز رشد حدود 68 درصدی را تجربه کرد.
داستان تنخواه
قانون محاسبات عمومی کشور دربرخی از مواد خود اختیاراتی به دولت داده است تا درشرایطی که احتیاجات نقدی پیدا میکند، از تنخواه استفاده کند تا در پایان همان سال، کل مبلغ را تسویه کند.
طبق ماده 24 قانون محاسبات عمومی کشور، «تنخواهگردان خزانه» عبارت است از اعتبار بانکی در حساب درآمد عمومی دولت نزد بانک مرکزی که به موجب قانون اجازه استفاده از آن به میزان معین در هر سال مالی برای رفع احتیاجات نقدی خزانه در همان سال به وزارت امور اقتصادی و دارایی داده میشود و باید تا پایان سال تسویه شود. بر اساس ماده یک قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، میزان تنخواهگردان خزانه حداکثر تا 3 درصد منابع بودجه عمومی دولت تعیین شده است.
این در حالی است که دولت دوازدهم درابتدای سال گذشته بهدلیل افت شدید درآمدهای مالیاتی و نفتی خود با اتکای بالا به تنخواه منابع بودجه را تأمین کرد. رقمی که به 54 هزارمیلیارد تومان میرسید و همین رقم تأثیر منفی زیادی بر متغیرهای اعتباری مانند پایه پولی و نقدینگی داشته است. سقف استفاده دولت از تنخواه گردان خزانه براساس قوانین و مقررات رقمی بالغ بر 41.2 هزار میلیارد تومان بود ولی براساس مصوبه شماره 33604/ت 58740 ه مورخ 29 خردادماه 1400 هیأت دولت، این رقم به مبلغ 54 هزار و 950 میلیارد تومان افزایش یافت و دولت با استفاده از ظرفیت همین مصوبه، توانست کسری بودجه در خردادماه را جبران کند.
باری که بر دوش دولت سیزدهم گذاشته شد
بدین ترتیب درحالی دولت سیزدهم کار خود را آغاز کرد که ضمن افت شدید درآمدهای اصلی بودجه از جمله مالیات و صادرات نفت، تمام تنخواه پیشبینی شده نیز توسط دولت قبل خرج شده بود. بنابراین دولت سیزدهم باید مسیر متفاوتی را برای تأمین کسری بودجه شدید 1400 درپیش میگرفت.
برهمین اساس نخستین گزارشها از عملکرد بودجه در نیمه دوم سال حاکی از بهبود شرایط داشت، درآمدهای مالیاتی رو به افزایش گذاشت و صادرات نفت و فرآوردههای نفتی نیز رکورد شکست. بدین ترتیب دست دولت سیزدهم در محدودترین شرایط باز شد و در نهایت درآخرین روز از سال گذشته موفق شد تا ضمن تراز کردن منابع و مصارف بودجه، تنخواه 54 هزار میلیارد تومانی هزینه شده توسط دولت قبل را نیز بهصورت نقدی تسویه کند. اتفاق مهمی که تأثیرآن را میتوان درنزولی شدن شاخص تورم و پایه پولی جستوجو کرد.
در این باره وزیر امور اقتصادی و دارایی در روز ششم فروردین ماه اعلام کرد که دولت مردمی تمام ۵۴ هزار میلیارد تومانی را که دولت قبل در چهار ماه نخست سال ۱۴۰۰ از بانک مرکزی استقراض کرده بود، تسویه کرد.
طبق گفتههای سید احسان خاندوزی، ما سختترین سال بودجهای دولت را با کمترین میزان استقراض از بانک مرکزی و کمترین فشار دولت بر پایه پولی خاتمه دادیم.
وی در تشریح اقدامات و دستاوردهای وزارت اقتصاد در تأمین مالی دولت در سال 1400، تحقق بیش از صد درصدی درآمدهای مالیاتی در این سال را، نشانه استمرار کاهش وابستگی اقتصاد کشور به فروش نفت عنوان کرد. دولت مردمی در حالی در ابتدای شهریورماه سال 1400، شروع به کار کرد که نه تنها بخش زیادی از ظرفیت انتشار اوراق و استقراض دولت، استفاده شده بود، بلکه 54 هزار میلیارد تومان تنخواه نیز در ماههای ابتدایی سال، به مصرف رسیده بود و کسری بودجه بزرگی که از ابتدا در دل قانون بودجه وجود داشت، فشار سنگینی را برای تأمین هزینههای جاری و عمرانی دولت ایجاد میکرد.
خاندوزی گفت: مدیریت مالی دولت با محوریت وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه موفق شد، در همکاری با بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و با اتخاذ دو دسته تدابیر، یکی از دشوارترین سالهای مالی چند دهه اخیر را به نحوی طی کند که نه تنها هزینههای جاری کشور بهطور کامل تأمین شود، بلکه 136 هزار میلیارد تومان هزینه عمرانی نیز تخصیص یابد که در نوع خود یک رکورد به شمار میرود.
استقراض دولت قبل چگونه تسویه شد
هرچند خبر صرف تسویه کامل 54 هزارمیلیارد تومان استقراض دولت قبل از بانک مرکزی به تنهایی مثبت و نشانه اقدامات کارای دولت سیزدهم است، ولی نحوه تسویه این مبلغ نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.
برخلاف آنچه برخی رسانههای منتقد دولت درخصوص تسویه تنخواه از محل تبدیل داراییهای ارزی به ریال عنوان میکنند، نگاهی به سخنان وزیراقتصاد نشان میدهد که تسویه تنخواه 54 هزارمیلیارد تومانی با اتکا به افزایش بیش از 100 درصدی درآمدهای مالیاتی، افزایش 2.5 برابری وصول درآمدهای نفتی و چهاربرابر شدن صادرات نفت انجام شده است. درواقع درمدت شش ماهی که دولت سیزدهم سکان هدایت اقتصاد و بودجه کشور را برعهده داشت، تغییری معنا دار در اعداد و ارقام بودجه ایجاد کرد. در حالی که عملکرد بودجه در پنج ماه ابتدایی سال گذشته حاکی از عدم تحقق درآمدها و منابع بودجه بود، دولت سیزدهم توانست از طریق رشد درآمدهای پایدار و واقعی هم منابع و مصارف بودجه را تراز کند و هم بدهی دولت قبل به بانک مرکزی را بپردازد.
در همین راستا وزیراقتصاد با اعلام تسویه کامل 54 هزار میلیارد تومان تنخواه باقیمانده، در روز 29 اسفند 1400 افزود: همچنین بسیاری از مطالبات مانند طلبهای ششماهه معلمان حقالتدریس و برخی مراکز دانشگاهی کشور نیز تسویه شد.
خاندوزی ادامه داد: اگر بهعنوان وزیر اقتصاد کشور بخواهم تصویری از منابع و مصارف سال 1400 ارائه دهم به اختصار میتوان گفت، دولت در این سال، با 1004 هزار میلیارد تومان منابع و 1004 هزار میلیارد تومان مصارف، کار خود را به پایان رساند. از این میان، بیش از 520 هزار میلیارد تومان منابع ناشی از وصول درآمدهای مالیاتی، گمرکی و سایر درآمدهای جاری دولت و بیش از 170 هزار میلیارد تومان منابع ناشی از فروش اوراق چه بهصورت نقدی و غیر نقدی و اسناد تسویه بود.
خاندوزی با بیان اینکه مجموعاً سهم وزارت اقتصاد در تأمین مالی سال 1400 بیش از 70 درصد کل درآمدهای دولت محسوب میشود، تصریح کرد: با توجه به وصولی بیش از صد درصدی نسبت به رقم مصوب در قانون بودجه 1400 برای درآمدهای مالیاتی، میتوان گفت، شاهد استمرار کاهش وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی و کاهش آسیبپذیری از این محل بودهایم.
واریز درآمدهای نفتی به خزانه 11 برابر شد
وزیر اقتصاد همچنین با اعلام واریز بیش از 190 هزارمیلیارد تومان درآمدهای صادرات نفت خام و میعانات به خزانه در سال 1400 و مقایسه آن با رقم 17 هزار میلیارد تومانی در سال 1399 (افزایش بیش از 11 برابری)، آن را نشانهای از این دانست که در شرایط سخت تحریم هم میتوان از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی و همت مدیریت جهادی برای جهش صادرات استفاده کرد.
این در حالی است که صادرات غیرنفتی کشور درسال 1400 حدود 36 درصد افزایش ارزش یورویی و دلاری نشان داده است. بنابراین صرفاً شاهد افزایش صادرات نفتی نبودهایم بلکه حجم تجارت خارجی کشور حتی بدون لحاظ نفت به 100 میلیارد دلار در سال 1400 بالغ شد. از سوی دیگر طبق اطلاعات ارائه شده توسط وزیراقتصاد فروش اوراق دولت نسبت به سال 1399 در سمت درآمدهای دولت 27 درصد کاهش یافته است. ضمن اینکه بیش از 70 درصد مجموع مخارج دولت در سال 1400 متعلق به هزینههای جاری بوده و سهم هزینههای عمرانی نیز حدود 14 درصد و سهم مخارج مربوط به بازپرداخت اوراق سالهای قبل نیز، 16 درصد کل مخارج دولت (نزدیک 160 هزار میلیارد تومان) را تشکیل میداد.
خاندوزی دراین باره تأکید کرده است: اگرچه اداره بودجهای و مالی دولت در یکی از سختترین سالهای مالی و تحت شرایط تداوم تحریمهای ظالمانه خارجی، خود یک دستاورد ارزشمند به شمار میرود، اما اصلاح ساختار معیوب بودجهای که از گذشته به ارث رسیده است، همچنان در دستور کار دولت در سالهای پیش رو خواهد بود.
همچنین بیش از 78درصد از هزینههای بودجه در نیم سال اول 1400 صرف پرداخت اعتبارات هزینهای شده است. اعتبارات هزینهای شامل حقوق و مزایای مستمر کارکنان دولت، صندوق بازنشستگی کشوری و تأمین اجتماعی، لشکری، سایر هزینههای ملی و استانی، ردیفهای متفرقه، یارانه کالاهای اساسی، پرداخت بابت صندوق توسعه ملی، اعتبارات تملک داراییهای سرمایهای و مالی و تنخواه بودجه میشود. در این مدت بابت حقوق و مزایای کارکنان دولت 126هزارو700میلیارد تومان پرداخت شد که نسبت بهمدت مشابه سال 99 بالغ بر61 درصد افزایش یافت. همچنین برای صندوقهای بازنشستگی نیز حدود 80هزارمیلیارد تومان پرداخت شد و این بخش نیز رشد حدود 68 درصدی را تجربه کرد.
داستان تنخواه
قانون محاسبات عمومی کشور دربرخی از مواد خود اختیاراتی به دولت داده است تا درشرایطی که احتیاجات نقدی پیدا میکند، از تنخواه استفاده کند تا در پایان همان سال، کل مبلغ را تسویه کند.
طبق ماده 24 قانون محاسبات عمومی کشور، «تنخواهگردان خزانه» عبارت است از اعتبار بانکی در حساب درآمد عمومی دولت نزد بانک مرکزی که به موجب قانون اجازه استفاده از آن به میزان معین در هر سال مالی برای رفع احتیاجات نقدی خزانه در همان سال به وزارت امور اقتصادی و دارایی داده میشود و باید تا پایان سال تسویه شود. بر اساس ماده یک قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، میزان تنخواهگردان خزانه حداکثر تا 3 درصد منابع بودجه عمومی دولت تعیین شده است.
این در حالی است که دولت دوازدهم درابتدای سال گذشته بهدلیل افت شدید درآمدهای مالیاتی و نفتی خود با اتکای بالا به تنخواه منابع بودجه را تأمین کرد. رقمی که به 54 هزارمیلیارد تومان میرسید و همین رقم تأثیر منفی زیادی بر متغیرهای اعتباری مانند پایه پولی و نقدینگی داشته است. سقف استفاده دولت از تنخواه گردان خزانه براساس قوانین و مقررات رقمی بالغ بر 41.2 هزار میلیارد تومان بود ولی براساس مصوبه شماره 33604/ت 58740 ه مورخ 29 خردادماه 1400 هیأت دولت، این رقم به مبلغ 54 هزار و 950 میلیارد تومان افزایش یافت و دولت با استفاده از ظرفیت همین مصوبه، توانست کسری بودجه در خردادماه را جبران کند.
باری که بر دوش دولت سیزدهم گذاشته شد
بدین ترتیب درحالی دولت سیزدهم کار خود را آغاز کرد که ضمن افت شدید درآمدهای اصلی بودجه از جمله مالیات و صادرات نفت، تمام تنخواه پیشبینی شده نیز توسط دولت قبل خرج شده بود. بنابراین دولت سیزدهم باید مسیر متفاوتی را برای تأمین کسری بودجه شدید 1400 درپیش میگرفت.
برهمین اساس نخستین گزارشها از عملکرد بودجه در نیمه دوم سال حاکی از بهبود شرایط داشت، درآمدهای مالیاتی رو به افزایش گذاشت و صادرات نفت و فرآوردههای نفتی نیز رکورد شکست. بدین ترتیب دست دولت سیزدهم در محدودترین شرایط باز شد و در نهایت درآخرین روز از سال گذشته موفق شد تا ضمن تراز کردن منابع و مصارف بودجه، تنخواه 54 هزار میلیارد تومانی هزینه شده توسط دولت قبل را نیز بهصورت نقدی تسویه کند. اتفاق مهمی که تأثیرآن را میتوان درنزولی شدن شاخص تورم و پایه پولی جستوجو کرد.
در این باره وزیر امور اقتصادی و دارایی در روز ششم فروردین ماه اعلام کرد که دولت مردمی تمام ۵۴ هزار میلیارد تومانی را که دولت قبل در چهار ماه نخست سال ۱۴۰۰ از بانک مرکزی استقراض کرده بود، تسویه کرد.
طبق گفتههای سید احسان خاندوزی، ما سختترین سال بودجهای دولت را با کمترین میزان استقراض از بانک مرکزی و کمترین فشار دولت بر پایه پولی خاتمه دادیم.
وی در تشریح اقدامات و دستاوردهای وزارت اقتصاد در تأمین مالی دولت در سال 1400، تحقق بیش از صد درصدی درآمدهای مالیاتی در این سال را، نشانه استمرار کاهش وابستگی اقتصاد کشور به فروش نفت عنوان کرد. دولت مردمی در حالی در ابتدای شهریورماه سال 1400، شروع به کار کرد که نه تنها بخش زیادی از ظرفیت انتشار اوراق و استقراض دولت، استفاده شده بود، بلکه 54 هزار میلیارد تومان تنخواه نیز در ماههای ابتدایی سال، به مصرف رسیده بود و کسری بودجه بزرگی که از ابتدا در دل قانون بودجه وجود داشت، فشار سنگینی را برای تأمین هزینههای جاری و عمرانی دولت ایجاد میکرد.
خاندوزی گفت: مدیریت مالی دولت با محوریت وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه موفق شد، در همکاری با بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و با اتخاذ دو دسته تدابیر، یکی از دشوارترین سالهای مالی چند دهه اخیر را به نحوی طی کند که نه تنها هزینههای جاری کشور بهطور کامل تأمین شود، بلکه 136 هزار میلیارد تومان هزینه عمرانی نیز تخصیص یابد که در نوع خود یک رکورد به شمار میرود.
استقراض دولت قبل چگونه تسویه شد
هرچند خبر صرف تسویه کامل 54 هزارمیلیارد تومان استقراض دولت قبل از بانک مرکزی به تنهایی مثبت و نشانه اقدامات کارای دولت سیزدهم است، ولی نحوه تسویه این مبلغ نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.
برخلاف آنچه برخی رسانههای منتقد دولت درخصوص تسویه تنخواه از محل تبدیل داراییهای ارزی به ریال عنوان میکنند، نگاهی به سخنان وزیراقتصاد نشان میدهد که تسویه تنخواه 54 هزارمیلیارد تومانی با اتکا به افزایش بیش از 100 درصدی درآمدهای مالیاتی، افزایش 2.5 برابری وصول درآمدهای نفتی و چهاربرابر شدن صادرات نفت انجام شده است. درواقع درمدت شش ماهی که دولت سیزدهم سکان هدایت اقتصاد و بودجه کشور را برعهده داشت، تغییری معنا دار در اعداد و ارقام بودجه ایجاد کرد. در حالی که عملکرد بودجه در پنج ماه ابتدایی سال گذشته حاکی از عدم تحقق درآمدها و منابع بودجه بود، دولت سیزدهم توانست از طریق رشد درآمدهای پایدار و واقعی هم منابع و مصارف بودجه را تراز کند و هم بدهی دولت قبل به بانک مرکزی را بپردازد.
در همین راستا وزیراقتصاد با اعلام تسویه کامل 54 هزار میلیارد تومان تنخواه باقیمانده، در روز 29 اسفند 1400 افزود: همچنین بسیاری از مطالبات مانند طلبهای ششماهه معلمان حقالتدریس و برخی مراکز دانشگاهی کشور نیز تسویه شد.
خاندوزی ادامه داد: اگر بهعنوان وزیر اقتصاد کشور بخواهم تصویری از منابع و مصارف سال 1400 ارائه دهم به اختصار میتوان گفت، دولت در این سال، با 1004 هزار میلیارد تومان منابع و 1004 هزار میلیارد تومان مصارف، کار خود را به پایان رساند. از این میان، بیش از 520 هزار میلیارد تومان منابع ناشی از وصول درآمدهای مالیاتی، گمرکی و سایر درآمدهای جاری دولت و بیش از 170 هزار میلیارد تومان منابع ناشی از فروش اوراق چه بهصورت نقدی و غیر نقدی و اسناد تسویه بود.
خاندوزی با بیان اینکه مجموعاً سهم وزارت اقتصاد در تأمین مالی سال 1400 بیش از 70 درصد کل درآمدهای دولت محسوب میشود، تصریح کرد: با توجه به وصولی بیش از صد درصدی نسبت به رقم مصوب در قانون بودجه 1400 برای درآمدهای مالیاتی، میتوان گفت، شاهد استمرار کاهش وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی و کاهش آسیبپذیری از این محل بودهایم.
واریز درآمدهای نفتی به خزانه 11 برابر شد
وزیر اقتصاد همچنین با اعلام واریز بیش از 190 هزارمیلیارد تومان درآمدهای صادرات نفت خام و میعانات به خزانه در سال 1400 و مقایسه آن با رقم 17 هزار میلیارد تومانی در سال 1399 (افزایش بیش از 11 برابری)، آن را نشانهای از این دانست که در شرایط سخت تحریم هم میتوان از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی و همت مدیریت جهادی برای جهش صادرات استفاده کرد.
این در حالی است که صادرات غیرنفتی کشور درسال 1400 حدود 36 درصد افزایش ارزش یورویی و دلاری نشان داده است. بنابراین صرفاً شاهد افزایش صادرات نفتی نبودهایم بلکه حجم تجارت خارجی کشور حتی بدون لحاظ نفت به 100 میلیارد دلار در سال 1400 بالغ شد. از سوی دیگر طبق اطلاعات ارائه شده توسط وزیراقتصاد فروش اوراق دولت نسبت به سال 1399 در سمت درآمدهای دولت 27 درصد کاهش یافته است. ضمن اینکه بیش از 70 درصد مجموع مخارج دولت در سال 1400 متعلق به هزینههای جاری بوده و سهم هزینههای عمرانی نیز حدود 14 درصد و سهم مخارج مربوط به بازپرداخت اوراق سالهای قبل نیز، 16 درصد کل مخارج دولت (نزدیک 160 هزار میلیارد تومان) را تشکیل میداد.
خاندوزی دراین باره تأکید کرده است: اگرچه اداره بودجهای و مالی دولت در یکی از سختترین سالهای مالی و تحت شرایط تداوم تحریمهای ظالمانه خارجی، خود یک دستاورد ارزشمند به شمار میرود، اما اصلاح ساختار معیوب بودجهای که از گذشته به ارث رسیده است، همچنان در دستور کار دولت در سالهای پیش رو خواهد بود.
«ایران» از افزایش میزان سفرهای نوروزی گزارش می دهد
رشد 67 درصدی اقامت های نوروزی
تصادفات درونشهری ۵۰ درصد و سوانح جادهای برونشهری ۱۵ درصد کاهش داشته است
گروه اجتماعی/ امسال سفرهای نوروزی حال و هوای دیگری در شروع سال جدید ایجاد کرد. سفرهایی که برخی از مردم بیش از دو سال بود آن را به تعویق انداخته بودند. رونق اقتصادی نیز بهدنبال این سفرها ایجاد شد. دبیر ستاد هماهنگی خدمات سفر از ثبت بیش از ۵۰ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر شب - اقامت در نوروز خبر داد. به گفته او مازندران، خراسان رضوی، گیلان، هرمزگان، فارس، اصفهان، بوشهر، یزد، خوزستان و تهران پرسفرترین استانها در تعطیلات نوروز امسال بودند. این در حالی است که نگرانیها از مرگ و میرهای تصادفات جادهای از روزهای ابتدای نوروز هشدار دهنده بود اما در حالی که اعلام شد ۹۰ درصد سفرها از طریق حملونقل جادهای انجام میشود و در تعطیلات نوروزی پنج میلیون و ۴۳۸ هزار و ۲۳ نفر تا روز سیزدهم فروردینماه با وسایل نقلیه عمومی جادهای جابهجا شدهاند که نسبت به نوروز گذشته ۱۷ درصد رشد را نشان میدهد، آمار فوتیهای سوانح جادهای در تعطیلات نوروز نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته بنا به آمار 26 درصد کاهش داشته است. هر چند طبق آمار متأسفانه ۷۴۶ نفر در این مدت در تصادفات جادهای جان خود را از دست دادند.
همچنین بنا به اعلامها از ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ تا ۱۳ فروردین ۱۴۰۱، پنج میلیون و ۸۴۸هزار و ۴۸ مسافر در مسیر دریایی جابهجا شدهاند که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته حدود ۳۰۰ درصد رشد داشته است و یک میلیون و ۲۸۳هزار نفر در این مدت نیز از طریق خطوط ریلی جابهجا شدند که نسبت به مدت زمان مشابه گذشته ۴۷ درصد رشد داشته است. در بخش حملونقل هوایی نیز، در هر دو مسیر داخلی و خارجی، در مجموع دو میلیون و ۱۹۵هزار و ۱۶۶ مسافر جابهجا شدهاند که نسبت به نوروز سال قبل ۵۴ درصد رشد را نشان میدهد. از طریق فرودگاه امام(ره) که بیشترین سفرهای خارجی انجام میشود، ۴۱۳هزار و ۲۲ مسافر تا ۱۳ فروردین ۱۴۰۱ جابهجا شدند که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۵۴درصد رشد داشته است. همه اینها نشان از تلاش برای ایجاد فضایی ایمنتر برای رشد اقتصادی و بازگشت به روزهای عادیتر زندگی در روزگار کروناست. هر چند هشدار کارشناسان بر رعایت پروتکلها بر جای خود باقی است و گلایهها از عدم رعایت پروتکلها نیز. با اینهمه دوگانه اقتصاد و سلامت یا زندگی و سلامت دیگر بعد از گذشت دو سال از کرونا شاید باید میشکست که این اتفاق در حال رخ دادن است.
سیدمصطفی فاطمی، مدیرکل توسعه گردشگری داخلی در نشست خبری عملکرد ستاد مرکزی هماهنگی که با حضور معاونان وزارت راه و شهرسازی، معاون وزارت کشور، رئیس سازمان اورژانس، پلیس راهور ناجا و جمعیت هلالاحمر روز گذشته برگزار شد، اعلام کرد: مجموع آمار اقامت شبانه مسافران نوروز از ۲۶ اسفندماه ۱۴۰۰ تا ۱۳ فروردینماه در اقامتگاههای رسمی، ۵۰ میلیون و۶۳۳ هزار و ۲۹۶ نفر-شب بوده است. به گفته او برای نخستینبار تهران در بین ۱۰ استان پرسفر قرار گرفته است. وی افزود: استانهای بوشهر، هرمزگان، گیلان، لرستان، تهران، البرز، کردستان، خراسان جنوبی و فارس، نوروز امسال در قیاس با تعطیلات نوروز سالهای ۹۸ و ۹۷ با رشد اقامت مواجه شدهاند.
به گفته فاطمی، آمار اقامت در نوروز امسال در مقایسه با میانگین اقامت در تعطیلات نوروز سالهای ۹۷ و ۹۸ حدود ۶۷ درصد رشد داشته است.
وی با اشاره به پیشبینی سونامی سفر از ماهها پیش و برنامهریزی این ستاد از آبانماه، گزارشی از اقدامات انجامشده ارائه کرد و یادآور شد: در دو سال کرونا بخش عمده تأسیسات گردشگری با مشکلات زیادی مواجه شده و برخی از چرخه خدمات خارج شده بودند و اولویت رسیدگی و ساماندهی این زیرساختها بود.
شهریار افندیزاده سرپرست معاونت حملونقل وزارت راه و شهرسازی در ستاد سفر نیز در این نشست اعلام کرد: ۵۲ میلیون و ۷۷۱هزار و ۷۴۸ تردد جادهای خودرو بین استانها از ۲۵ اسفندماه ۱۴۰۰ تا ۱۳ فروردینماه ۱۴۰۱ ثبت شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۱درصد رشد داشته که میانگین تردد روزانه بین استانی ۲ میلیون و ۲۰۰هزار وسیله نقلیه بوده و ۲۸ اسفند ۱۴۰۰، بیشترین تردد جادهای در کشور ثبت شده است. افندیزاده مرز بازرگان (به سمت ترکیه) را پرترددترین مرز زمینی در تعطیلات نوروز اعلام کرد و افزود: تا روز ۱۴ فروردینماه مرز بازرگان با ۸۹ هزار و ۴۹۰ نفر ورودی و خروجی در صدر بوده است و پس از آن به ترتیب مرزهای رازی (به سمت ترکیه) با ۷۷ هزار و ۹۹۹ نفر ورودی و خروجی و دوقارون (از سمت افغانستان) با ۷۲ هزار و ۲۸۲ ورودی و خروجی، پرترددترین مرزهای زمینی بودهاند.
همچنین سرهنگ عینالله جهانی ـ معاون اجتماعی و فرهنگی پلیس راهور ناجا ـ آمار فوتیهای سوانح جادهای در تعطیلات نوروز را ۷۴۶ نفر اعلام کرد و گفت: تعداد جانباختگان با وجود بیش از ۵۰ درصد رشد تردد جادهای، نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، ۲۶ درصد کاهش داشته است. سرهنگ جهانی به ایسنا گفت: تصادفات درونشهری در نوروز امسال به نسبت مدت مشابه گذشته ۵۰ درصد و سوانح جادهای برونشهری ۱۵ درصد کاهش داشته است. وی با اشاره به شرایط ویژه امسال با وقوع برودت هوا که باعث شد محورهای جنوبی با سفرهای بیشتری مواجه شوند و از طرفی ماه رمضان که میل به سفر در نوروز را افزایش داد، گفت: در نوروز امسال ترددهای جادهای بیش از ۵۰ درصد افزایش داشته که در مقایسه با سال ۹۹ حدود ۲۴۰ درصد رشد داشته و در مقایسه با نوروز سال ۹۸، ۲۰ درصد کاهش را نشان میدهد.
جعفر میعادفر ـ رئیس سازمان اورژانس کشور ـ با اشاره به ۱۹ درصد رشد مأموریتهای اورژانس کشور در نوروز، گفت: متأسفانه شمار غرقشدگان در نوروز امسال افزایش قابل ملاحظهای داشته است. ۴۷ نفر جان خود را در سواحل هرمزگان، خوزستان، اردبیل و مازندران از دست دادند. همچنین تعداد مأموریتهای اورژانس در حوادث ترافیکی با ۴۰ درصد رشد مواجه شد. وی در ادامه گزارش نوروزی اورژانس کشور، اظهار کرد: از ۲۵ اسفند 1400تا ۱۳ فروردین 1401 در یکهزار بیمارستان، به دو میلیون و ۹۰۰ هزار نفر خدمات درمانی داده شد که از این تعداد دو میلیون و ۳۰۰ هزار نفر، سرپایی درمان شدند و ۵۴ هزار نفر بستری شدند. خدمات بیمارستانی، ۱۸ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است.
محمدباقر محمدی ـ معاون امداد و نجات جمعیت هلالاحمر ـ نیز گزارش کرد که از ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ تا ۱۳ فروردین ۱۴۰۱ دو هزار و ۶۴۱ مورد عملیات امداد و نجات در کشور انجام شده است که رشد ۸۰ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان میدهد. در استانهای خوزستان، اصفهان، مازندران و فارس نیز بیشترین عملیات امداد و نجات انجام شده است.
یحیی نقیزاده محجوب ـ مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری کشور ـ هم از تعلیق و تعطیلی حدود ۱۵۰ واحد خدماتی گردشگری در تعطیلات نوروز امسال پس از شکایت، خبر داد.
علیاصغر شالبافیان ـ معاون گردشگری و رئیس ستاد هماهنگی خدمات سفر ـ نیز در این نشست، بیشترین آسیبهای نوروز را که احصا شده است، خلأ برخی نهادها و سازمانها در این ستاد برای مدیریت سفر و کنترل قیمتها و همچنین رفع مشکل نقدینگی در برخی استانها و شهرها که نوروز امسال با آن مواجه شدیم، سوانح جادهای، نبود توزیع زمانی سفر و کمکاری برخی دستگاهها برای معرفی مقاصد و تأمین زیرساخت خدماتی برشمرد و گفت: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ضمن پیگیری این کاستیها، به سمت توسعه اقامتگاههای ارزانقیمت جهتگیری خواهد کرد و حتماً منابع یارانهای خود را به تجهیز و بازسازی این نوع اقامتگاهها اختصاص میدهد.
معاون گردشگری همچنین به همافزایی بین ۲۳ دستگاه عضو ستاد خدمات سفر اشاره کرد و پیشگیری از سوانحی همچون افزایش آمار مسمومیتهای ناشی از گازگرفتگی در چادرهای مسافرتی، تصادفات جادهای و اسکان اضطراری مسافران بویژه در استانهایی مثل خراسان رضوی و فارس را که وضعیت بحرانی پیدا کرده بودند و دفاع از حقوق مسافران را از جمله نتایج این همافزایی دانست.
وی همچنین درباره نقدی که نسبت به آماده نبودن برخی استانها در نوروز امسال و نبود مدیریت شد و برنامه این ستاد برای تعطیلات پیش رو اظهار کرد: شرایط اینطور نبود که ما تا آخرین لحظه منتظر نوروز مانده باشیم، از آبانماه با استانداران جلسه داشتیم، اما چاره کارِ مدیریت سفر را در دائمی شدن ستاد خدمات سفر میدانیم. رئیس ستاد هماهنگی خدمات سفر با تأکید بر اینکه توزیع مکانی را در دستور کار قرار دادهایم، افزود: البته درباره توزیع زمانی سفر نیازمند تصمیمهای حاکمیتی هستیم و مقرر شده است پیشنهاد ستاد برای ساماندهی تعطیلات و سفر ارائه شود تا شاهد بهره بردن مسافران در طول سال از جاذبههای گوناگون گردشگری کشور باشیم.
همچنین مهدی جمالینژاد ـ معاون عمرانی وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداریها و دهیاریها ـ در نشست خبری عملکرد ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر یادآور شد که پیش از آغاز تعطیلات بیش از ۱۳۰۰ جلسه با استانداران، شهرداران و دهیاران برگزار شد و در ادامه، تمرکز این سازمان و وزارت کشور را بر توزیع مکانی سفر همسو و همراه با ستاد خدمات سفر اعلام کرد و لازمه این کار را ساماندهی تعطیلات و شناسایی نقاط کمتر شناختهشده دانست.
همچنین بنا به اعلامها از ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ تا ۱۳ فروردین ۱۴۰۱، پنج میلیون و ۸۴۸هزار و ۴۸ مسافر در مسیر دریایی جابهجا شدهاند که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته حدود ۳۰۰ درصد رشد داشته است و یک میلیون و ۲۸۳هزار نفر در این مدت نیز از طریق خطوط ریلی جابهجا شدند که نسبت به مدت زمان مشابه گذشته ۴۷ درصد رشد داشته است. در بخش حملونقل هوایی نیز، در هر دو مسیر داخلی و خارجی، در مجموع دو میلیون و ۱۹۵هزار و ۱۶۶ مسافر جابهجا شدهاند که نسبت به نوروز سال قبل ۵۴ درصد رشد را نشان میدهد. از طریق فرودگاه امام(ره) که بیشترین سفرهای خارجی انجام میشود، ۴۱۳هزار و ۲۲ مسافر تا ۱۳ فروردین ۱۴۰۱ جابهجا شدند که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۵۴درصد رشد داشته است. همه اینها نشان از تلاش برای ایجاد فضایی ایمنتر برای رشد اقتصادی و بازگشت به روزهای عادیتر زندگی در روزگار کروناست. هر چند هشدار کارشناسان بر رعایت پروتکلها بر جای خود باقی است و گلایهها از عدم رعایت پروتکلها نیز. با اینهمه دوگانه اقتصاد و سلامت یا زندگی و سلامت دیگر بعد از گذشت دو سال از کرونا شاید باید میشکست که این اتفاق در حال رخ دادن است.
سیدمصطفی فاطمی، مدیرکل توسعه گردشگری داخلی در نشست خبری عملکرد ستاد مرکزی هماهنگی که با حضور معاونان وزارت راه و شهرسازی، معاون وزارت کشور، رئیس سازمان اورژانس، پلیس راهور ناجا و جمعیت هلالاحمر روز گذشته برگزار شد، اعلام کرد: مجموع آمار اقامت شبانه مسافران نوروز از ۲۶ اسفندماه ۱۴۰۰ تا ۱۳ فروردینماه در اقامتگاههای رسمی، ۵۰ میلیون و۶۳۳ هزار و ۲۹۶ نفر-شب بوده است. به گفته او برای نخستینبار تهران در بین ۱۰ استان پرسفر قرار گرفته است. وی افزود: استانهای بوشهر، هرمزگان، گیلان، لرستان، تهران، البرز، کردستان، خراسان جنوبی و فارس، نوروز امسال در قیاس با تعطیلات نوروز سالهای ۹۸ و ۹۷ با رشد اقامت مواجه شدهاند.
به گفته فاطمی، آمار اقامت در نوروز امسال در مقایسه با میانگین اقامت در تعطیلات نوروز سالهای ۹۷ و ۹۸ حدود ۶۷ درصد رشد داشته است.
وی با اشاره به پیشبینی سونامی سفر از ماهها پیش و برنامهریزی این ستاد از آبانماه، گزارشی از اقدامات انجامشده ارائه کرد و یادآور شد: در دو سال کرونا بخش عمده تأسیسات گردشگری با مشکلات زیادی مواجه شده و برخی از چرخه خدمات خارج شده بودند و اولویت رسیدگی و ساماندهی این زیرساختها بود.
شهریار افندیزاده سرپرست معاونت حملونقل وزارت راه و شهرسازی در ستاد سفر نیز در این نشست اعلام کرد: ۵۲ میلیون و ۷۷۱هزار و ۷۴۸ تردد جادهای خودرو بین استانها از ۲۵ اسفندماه ۱۴۰۰ تا ۱۳ فروردینماه ۱۴۰۱ ثبت شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۱درصد رشد داشته که میانگین تردد روزانه بین استانی ۲ میلیون و ۲۰۰هزار وسیله نقلیه بوده و ۲۸ اسفند ۱۴۰۰، بیشترین تردد جادهای در کشور ثبت شده است. افندیزاده مرز بازرگان (به سمت ترکیه) را پرترددترین مرز زمینی در تعطیلات نوروز اعلام کرد و افزود: تا روز ۱۴ فروردینماه مرز بازرگان با ۸۹ هزار و ۴۹۰ نفر ورودی و خروجی در صدر بوده است و پس از آن به ترتیب مرزهای رازی (به سمت ترکیه) با ۷۷ هزار و ۹۹۹ نفر ورودی و خروجی و دوقارون (از سمت افغانستان) با ۷۲ هزار و ۲۸۲ ورودی و خروجی، پرترددترین مرزهای زمینی بودهاند.
همچنین سرهنگ عینالله جهانی ـ معاون اجتماعی و فرهنگی پلیس راهور ناجا ـ آمار فوتیهای سوانح جادهای در تعطیلات نوروز را ۷۴۶ نفر اعلام کرد و گفت: تعداد جانباختگان با وجود بیش از ۵۰ درصد رشد تردد جادهای، نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، ۲۶ درصد کاهش داشته است. سرهنگ جهانی به ایسنا گفت: تصادفات درونشهری در نوروز امسال به نسبت مدت مشابه گذشته ۵۰ درصد و سوانح جادهای برونشهری ۱۵ درصد کاهش داشته است. وی با اشاره به شرایط ویژه امسال با وقوع برودت هوا که باعث شد محورهای جنوبی با سفرهای بیشتری مواجه شوند و از طرفی ماه رمضان که میل به سفر در نوروز را افزایش داد، گفت: در نوروز امسال ترددهای جادهای بیش از ۵۰ درصد افزایش داشته که در مقایسه با سال ۹۹ حدود ۲۴۰ درصد رشد داشته و در مقایسه با نوروز سال ۹۸، ۲۰ درصد کاهش را نشان میدهد.
جعفر میعادفر ـ رئیس سازمان اورژانس کشور ـ با اشاره به ۱۹ درصد رشد مأموریتهای اورژانس کشور در نوروز، گفت: متأسفانه شمار غرقشدگان در نوروز امسال افزایش قابل ملاحظهای داشته است. ۴۷ نفر جان خود را در سواحل هرمزگان، خوزستان، اردبیل و مازندران از دست دادند. همچنین تعداد مأموریتهای اورژانس در حوادث ترافیکی با ۴۰ درصد رشد مواجه شد. وی در ادامه گزارش نوروزی اورژانس کشور، اظهار کرد: از ۲۵ اسفند 1400تا ۱۳ فروردین 1401 در یکهزار بیمارستان، به دو میلیون و ۹۰۰ هزار نفر خدمات درمانی داده شد که از این تعداد دو میلیون و ۳۰۰ هزار نفر، سرپایی درمان شدند و ۵۴ هزار نفر بستری شدند. خدمات بیمارستانی، ۱۸ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است.
محمدباقر محمدی ـ معاون امداد و نجات جمعیت هلالاحمر ـ نیز گزارش کرد که از ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ تا ۱۳ فروردین ۱۴۰۱ دو هزار و ۶۴۱ مورد عملیات امداد و نجات در کشور انجام شده است که رشد ۸۰ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان میدهد. در استانهای خوزستان، اصفهان، مازندران و فارس نیز بیشترین عملیات امداد و نجات انجام شده است.
یحیی نقیزاده محجوب ـ مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری کشور ـ هم از تعلیق و تعطیلی حدود ۱۵۰ واحد خدماتی گردشگری در تعطیلات نوروز امسال پس از شکایت، خبر داد.
علیاصغر شالبافیان ـ معاون گردشگری و رئیس ستاد هماهنگی خدمات سفر ـ نیز در این نشست، بیشترین آسیبهای نوروز را که احصا شده است، خلأ برخی نهادها و سازمانها در این ستاد برای مدیریت سفر و کنترل قیمتها و همچنین رفع مشکل نقدینگی در برخی استانها و شهرها که نوروز امسال با آن مواجه شدیم، سوانح جادهای، نبود توزیع زمانی سفر و کمکاری برخی دستگاهها برای معرفی مقاصد و تأمین زیرساخت خدماتی برشمرد و گفت: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ضمن پیگیری این کاستیها، به سمت توسعه اقامتگاههای ارزانقیمت جهتگیری خواهد کرد و حتماً منابع یارانهای خود را به تجهیز و بازسازی این نوع اقامتگاهها اختصاص میدهد.
معاون گردشگری همچنین به همافزایی بین ۲۳ دستگاه عضو ستاد خدمات سفر اشاره کرد و پیشگیری از سوانحی همچون افزایش آمار مسمومیتهای ناشی از گازگرفتگی در چادرهای مسافرتی، تصادفات جادهای و اسکان اضطراری مسافران بویژه در استانهایی مثل خراسان رضوی و فارس را که وضعیت بحرانی پیدا کرده بودند و دفاع از حقوق مسافران را از جمله نتایج این همافزایی دانست.
وی همچنین درباره نقدی که نسبت به آماده نبودن برخی استانها در نوروز امسال و نبود مدیریت شد و برنامه این ستاد برای تعطیلات پیش رو اظهار کرد: شرایط اینطور نبود که ما تا آخرین لحظه منتظر نوروز مانده باشیم، از آبانماه با استانداران جلسه داشتیم، اما چاره کارِ مدیریت سفر را در دائمی شدن ستاد خدمات سفر میدانیم. رئیس ستاد هماهنگی خدمات سفر با تأکید بر اینکه توزیع مکانی را در دستور کار قرار دادهایم، افزود: البته درباره توزیع زمانی سفر نیازمند تصمیمهای حاکمیتی هستیم و مقرر شده است پیشنهاد ستاد برای ساماندهی تعطیلات و سفر ارائه شود تا شاهد بهره بردن مسافران در طول سال از جاذبههای گوناگون گردشگری کشور باشیم.
همچنین مهدی جمالینژاد ـ معاون عمرانی وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداریها و دهیاریها ـ در نشست خبری عملکرد ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر یادآور شد که پیش از آغاز تعطیلات بیش از ۱۳۰۰ جلسه با استانداران، شهرداران و دهیاران برگزار شد و در ادامه، تمرکز این سازمان و وزارت کشور را بر توزیع مکانی سفر همسو و همراه با ستاد خدمات سفر اعلام کرد و لازمه این کار را ساماندهی تعطیلات و شناسایی نقاط کمتر شناختهشده دانست.
«ایران» از پیامدهای مثبت واردات خودرو به کشور گزارش میدهد
بازار در انتظار خودروهای خارجی
کارشناسان می گویند واردات 100 هزار خودروی خارجی به بازار می تواند کمی قیمت ها را در بازار سامان داده و فضا را برای خودروساز ایرانی رقابتی کند
گروه اقتصادی /آیا واردات خودرو در سال 1401 انجام میشود؟ این سؤالی است که این روزها ذهن خیلیها را به خود مشغول کرده است. اگر بخواهیم در یک جمله و به نقل از مدیران وزارت صمت و واردکنندگان خودرو جواب این ابهامها را بدهیم باید گفت که واردات خودرو در سال جدید انجام میشود و بازار، خودروهای صفر خارجی را به خود میبیند.
از سال 97 با هدف توازن ارزی، واردات خودرو به کشور ممنوع شد، این ممنوعیت تا اردیبهشت 1401 ادامه دارد و بعد از آن دیگر منعی برای واردات خودرو وجود ندارد. در این میان سال گذشته مجلس مصوب کرد که دولت سیزدهم میتواند برای سال جدید بین 70 تا 100 هزار دستگاه خودرو وارد کشور کند. مدیران وزارت صمت و واردکنندگان خودرو، در مصاحبههایی که با روزنامه ایران داشتند، تأکید کردند که واردات خودرو از خردادماه انجام خواهد شد. اما شنیدهها حکایت از آن دارد برخی از افراد که به نحوی به صنعت خودرو و قطعهسازی وصل هستند، مخالف واردات خودرو هستند و جریانی را به راه انداختند که گویی دولت مخالف واردات خودرو به کشور است. حتی در روزهای پایانی سال سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: در جایگاه وزیر صمت با واردات خودرو مخالف نیستم خوشبختانه با اقدامات صورت گرفته توسط تجار ایرانی و افزایش صادرات، شرایط نسبت به گذشته بهتر شده است، لذا بخشنامه ممنوعیت واردات اردیبهشتماه سال 1401 به اتمام میرسد و دیگر تمدید نخواهد شد و مجدد واردات همچون روال سابق طبق ضوابط قبلی انجام خواهد شد.
ماجرای صحبتهای ضد و نقیض
محمدحسین صالحی، کارشناس صنعت خودرو درباره ماجرای واردات خودرو به «ایران» گفت: از اواخر سال گذشته در محافل خودرویی و تصمیمگیری (پشت پرده) از مخالفت با واردات خودرو صحبت شد و میبینیم که از ابتدای سال جدید، صحبتهای ضد و نقیضی دراین خصوص شنیده میشود، اما دولت سیزدهم برای پایان دادن به برخی از سودجوییها، تصمیم گرفته است که در سالجاری و طبق مقررات واردات خودرو را دنبال کند.
او با بیان اینکه به نظر میرسد خودروسازان و قطعهسازان مخالف واردات خودرو هستند و تنها در بیان از واردات خودرو دفاع میکنند، اظهار داشت: اگر واردات خودرو انجام شود، شرکتهای خودروسازی برای عرضه کیفی و کاهش قیمت خودروها باید تلاش بیشتری کنند و لذا این عوامل باعث میشود که مقاومتهایی داشته باشند. از سویی اگر واردات خودروهایی دنبال شود که قیمت پایینتری دارند، عملاً فعالیت خودروسازان سختتر خواهد شد چرا که باید با خودروهایی رقابت کنند که بیشتر مورد استقبال عموم جامعه است. این کارشناس صنعت خودرو بیان داشت: برای سالجاری تولید یک میلیون و 500 هزار دستگاه خودرو هدفگذاری شده است اما به نظر میرسد که چنین عددی محقق نشود و نهایت تولید به رقم 900هزار الی یک میلیون دستگاه برسد. در چنین شرایطی دوباره تعادل بین عرضه و تقاضا ایجاد نمیشود و قیمتها در بازار به قیمت کارخانه نزدیک نخواهد شد، بدین جهت با واردات خودرو، میتوان بازار را کنترل و تقاضا و عرضه را هماهنگ کرد.
او تأکید کرد: به نظر میرسد حداقل تا سال 1402 تولید یک میلیون و 500 هزار دستگاه اتفاق نخواهد افتاد و همین امر باید دولت را مصممتر به واردات کند و حتی این واردات میتواند مانند سالهای گذشته توسط خودروسازان انجام شود که در چنین شرایطی شبکه گسترده خدمات پس از فروش میتواند کمک کننده باشد.
بررسی آمارهای منتشر شده سامانه کدال حاکی از تولید ۸۶۷ هزار و ۳۶۳ دستگاه خودرو توسط سه خودروساز بزرگ کشور یعنی ایرانخودرو، سایپا و پارسخودرو در سال ۱۴۰۰ است.
واردات خودروی ارزان قیمت
یک مقام مسئول در وزارت صمت که خواست نامش عنوان نشود به «ایران» گفت: بهطور قطع از خردادماه واردات خودرو اتفاق خواهد افتاد و در این خصوص هیچ ملاحظهای وجود ندارد و حتی سعی بر این است که خودروی ارزان قیمت وارد کشور شود تا تمام دهکهای جامعه از موضوع واردات خودرو منتفع شوند. او تصریح کرد: بزودی وزارت صمت جلسهای با واردکنندگان خودرو خواهد داشت تا درباره واردات خودروی ارزان قیمت به کشور تصمیمهایی اتخاذ شود. این مقام مسئول افزود: همانگونه که وزیر صنعت، معدن و تجارت تأکید کرده است واردات خودرو را به جهت آنکه ممنوعیت واردات خودرو از اردیبهشت ماه به پایان میرسد میتوان پیگیری کرد؛ در این میان مصوبه واردات خودرو در مجلس تا 100 هزار دستگاه نیز وجود دارد. او گفت: در حال حاضر تقاضای خودرو بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه است و این در حالی است که تولید به یک میلیون هم در سال 1400 نرسید، با این اوصاف تقاضای خودرو بیش از عرضه است و از آنجا که خودروساز داخلی نتوانسته این فاصله را پاسخ دهد، نیاز به واردات خودرو وجود دارد و بدون شک دولت به این سمت خواهد رفت.
واردات خودرو به دولت سپرده شد
روز گذشته مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو درباره واردات خودرو، اظهار کرد: موضوع واردات خودرو در بودجه به دولت سپرده شده است اما بهصورت مجهول برخی که «قطب عالم خودرو کشور» شدهاند، واردات خودرو را به صلاح کشور ندانستهاند.
او تصریح کرد: بیشتر دلالها که بسیار هم قدرتمند هستند، مخالف واردات خودرو هستند و عده کمی نیز مخالف ایدئولوژیک واردات هستند. به اعتقاد بنده چنانچه مطالبهگری عمومی وجود داشته باشد، واردات آزاد خواهد شد؛ در غیراینصورت روال سالهای قبل و ممنوعیت ادامهدار خواهد شد.
دولت میتواند خودروی سواری وارد کند
در رابطه با حذف بند واردات خودروهای سواری از لیست اقلام وارداتی در قانون بودجه ١۴٠١، که طی روزهای اخیر رسانهای شده است سید نظامالدین موسوی، سخنگوی هیأترئیسه مجلس شورای اسلامی واکنش نشان داد و گفت: یکی از موضوعاتی که مجلس یازدهم در ۱.۵ سال گذشته دنبال کرده بحث واردات خودرو بوده و تاکنون در این زمینه مصوبات پی در پی داشته که البته با ایرادات مجمع تشخیص مصلحت نظام مواجه شده بود، اما آخرین اقدام مجلس در قانون بودجه ۱۴۰۱ است که در نهایت به صورت کلی واردات خودرو به تصویب مجلس و تأیید شورای نگهبان رسیده است و این موضوع جای هیچ خدشهای ندارد.
او توضیح داد: در مصوبه نهایی مجلس که پیش از سال جدید برای شورای نگهبان ارسال شده بود، در ذیل بند «ک» تبصره ۷ برای واردات خودروی سواری تعداد ۷۰ هزار خودرو ذکر شده بود که در پی ایرادات مجمع تشخیص و با مجوزی که مجلس داده بود، این عبارت حذف شده است، اما در ابتدای این بند صراحتاً عبارت «صدور مجوز واردات خودرو» آمده که به معنی واردات هرنوع خودرو از جمله خودروی سواری است.
موسوی با رد برخی شایعات مبنی بر اینکه در قانون بودجه ۱۴۰۱ واردات خودروی سواری حذف شده است، اضافه کرد: در این بند تصریح شده که دولت اجازه واردات خودرو با رعایت سیاستهای کلی نظام و شرایط سهگانه، از جمله «ضوابط واردات خودرو و روش تأمین ارز توسط دولت تعیین میشود»، «عدم آسیب به تولید داخلی و بازار ارز با تشخیص دولت» و اینکه «شرایط رقابتی رعایت شود» دارد. بنابراین با رعایت این اصول دولت اجازه واردات هرنوع خودرویی را دارد و امیدواریم با سیاستگذاری دقیق شاهد استفاده از این مصوبه مهم مجلس باشیم.
در جریان بررسی لایحه بودجه ١۴٠١، در صحن علنی مجلس، نمایندگان مجوز واردات ۹۶ هزار دستگاه اقلام خودرویی را تصویب کردند. بر این اساس مقرر شد ۷۰ هزار خودروی سواری (۵۰ هزار دستگاه خودروی سواری و ۲۰ هزار خودروی سواری دوگانه سوز، هیبریدی و برقی) امکان واردات در سال ١۴۰۱ داشته باشند. علاوه بر سواریها امکان واردات خودروهای تجاری شامل کامیون، تریلی یخچالدار و کشنده، اتوبوس و ماشینآلات سنگین مصوب شد.
گفته میشود برای واردات خودرو بین یک تا دو میلیارد دلار ارز از کشور خارج میشود، در سالهای گذشته خروج نصف این میزان ارز بهشدت اقتصاد کشور را متزلزل میکرد اما در مقطع فعلی به جهت افزایش صادرات بخصوص به کشورهای همسایه، خروج ارز یاد شده نمیتواند به اقتصاد ایران آسیب برساند و حتی بالعکس میتواند باعث آرامش بازار شود. تنش و نوسان در بازار خودرو بشدت بر قیمت کالاها اثر میگذارد لذا برای جلوگیری از ادامه نوسان قیمتها، واردات خودرو ضرورت دارد.
از سال 97 با هدف توازن ارزی، واردات خودرو به کشور ممنوع شد، این ممنوعیت تا اردیبهشت 1401 ادامه دارد و بعد از آن دیگر منعی برای واردات خودرو وجود ندارد. در این میان سال گذشته مجلس مصوب کرد که دولت سیزدهم میتواند برای سال جدید بین 70 تا 100 هزار دستگاه خودرو وارد کشور کند. مدیران وزارت صمت و واردکنندگان خودرو، در مصاحبههایی که با روزنامه ایران داشتند، تأکید کردند که واردات خودرو از خردادماه انجام خواهد شد. اما شنیدهها حکایت از آن دارد برخی از افراد که به نحوی به صنعت خودرو و قطعهسازی وصل هستند، مخالف واردات خودرو هستند و جریانی را به راه انداختند که گویی دولت مخالف واردات خودرو به کشور است. حتی در روزهای پایانی سال سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: در جایگاه وزیر صمت با واردات خودرو مخالف نیستم خوشبختانه با اقدامات صورت گرفته توسط تجار ایرانی و افزایش صادرات، شرایط نسبت به گذشته بهتر شده است، لذا بخشنامه ممنوعیت واردات اردیبهشتماه سال 1401 به اتمام میرسد و دیگر تمدید نخواهد شد و مجدد واردات همچون روال سابق طبق ضوابط قبلی انجام خواهد شد.
ماجرای صحبتهای ضد و نقیض
محمدحسین صالحی، کارشناس صنعت خودرو درباره ماجرای واردات خودرو به «ایران» گفت: از اواخر سال گذشته در محافل خودرویی و تصمیمگیری (پشت پرده) از مخالفت با واردات خودرو صحبت شد و میبینیم که از ابتدای سال جدید، صحبتهای ضد و نقیضی دراین خصوص شنیده میشود، اما دولت سیزدهم برای پایان دادن به برخی از سودجوییها، تصمیم گرفته است که در سالجاری و طبق مقررات واردات خودرو را دنبال کند.
او با بیان اینکه به نظر میرسد خودروسازان و قطعهسازان مخالف واردات خودرو هستند و تنها در بیان از واردات خودرو دفاع میکنند، اظهار داشت: اگر واردات خودرو انجام شود، شرکتهای خودروسازی برای عرضه کیفی و کاهش قیمت خودروها باید تلاش بیشتری کنند و لذا این عوامل باعث میشود که مقاومتهایی داشته باشند. از سویی اگر واردات خودروهایی دنبال شود که قیمت پایینتری دارند، عملاً فعالیت خودروسازان سختتر خواهد شد چرا که باید با خودروهایی رقابت کنند که بیشتر مورد استقبال عموم جامعه است. این کارشناس صنعت خودرو بیان داشت: برای سالجاری تولید یک میلیون و 500 هزار دستگاه خودرو هدفگذاری شده است اما به نظر میرسد که چنین عددی محقق نشود و نهایت تولید به رقم 900هزار الی یک میلیون دستگاه برسد. در چنین شرایطی دوباره تعادل بین عرضه و تقاضا ایجاد نمیشود و قیمتها در بازار به قیمت کارخانه نزدیک نخواهد شد، بدین جهت با واردات خودرو، میتوان بازار را کنترل و تقاضا و عرضه را هماهنگ کرد.
او تأکید کرد: به نظر میرسد حداقل تا سال 1402 تولید یک میلیون و 500 هزار دستگاه اتفاق نخواهد افتاد و همین امر باید دولت را مصممتر به واردات کند و حتی این واردات میتواند مانند سالهای گذشته توسط خودروسازان انجام شود که در چنین شرایطی شبکه گسترده خدمات پس از فروش میتواند کمک کننده باشد.
بررسی آمارهای منتشر شده سامانه کدال حاکی از تولید ۸۶۷ هزار و ۳۶۳ دستگاه خودرو توسط سه خودروساز بزرگ کشور یعنی ایرانخودرو، سایپا و پارسخودرو در سال ۱۴۰۰ است.
واردات خودروی ارزان قیمت
یک مقام مسئول در وزارت صمت که خواست نامش عنوان نشود به «ایران» گفت: بهطور قطع از خردادماه واردات خودرو اتفاق خواهد افتاد و در این خصوص هیچ ملاحظهای وجود ندارد و حتی سعی بر این است که خودروی ارزان قیمت وارد کشور شود تا تمام دهکهای جامعه از موضوع واردات خودرو منتفع شوند. او تصریح کرد: بزودی وزارت صمت جلسهای با واردکنندگان خودرو خواهد داشت تا درباره واردات خودروی ارزان قیمت به کشور تصمیمهایی اتخاذ شود. این مقام مسئول افزود: همانگونه که وزیر صنعت، معدن و تجارت تأکید کرده است واردات خودرو را به جهت آنکه ممنوعیت واردات خودرو از اردیبهشت ماه به پایان میرسد میتوان پیگیری کرد؛ در این میان مصوبه واردات خودرو در مجلس تا 100 هزار دستگاه نیز وجود دارد. او گفت: در حال حاضر تقاضای خودرو بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه است و این در حالی است که تولید به یک میلیون هم در سال 1400 نرسید، با این اوصاف تقاضای خودرو بیش از عرضه است و از آنجا که خودروساز داخلی نتوانسته این فاصله را پاسخ دهد، نیاز به واردات خودرو وجود دارد و بدون شک دولت به این سمت خواهد رفت.
واردات خودرو به دولت سپرده شد
روز گذشته مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو درباره واردات خودرو، اظهار کرد: موضوع واردات خودرو در بودجه به دولت سپرده شده است اما بهصورت مجهول برخی که «قطب عالم خودرو کشور» شدهاند، واردات خودرو را به صلاح کشور ندانستهاند.
او تصریح کرد: بیشتر دلالها که بسیار هم قدرتمند هستند، مخالف واردات خودرو هستند و عده کمی نیز مخالف ایدئولوژیک واردات هستند. به اعتقاد بنده چنانچه مطالبهگری عمومی وجود داشته باشد، واردات آزاد خواهد شد؛ در غیراینصورت روال سالهای قبل و ممنوعیت ادامهدار خواهد شد.
دولت میتواند خودروی سواری وارد کند
در رابطه با حذف بند واردات خودروهای سواری از لیست اقلام وارداتی در قانون بودجه ١۴٠١، که طی روزهای اخیر رسانهای شده است سید نظامالدین موسوی، سخنگوی هیأترئیسه مجلس شورای اسلامی واکنش نشان داد و گفت: یکی از موضوعاتی که مجلس یازدهم در ۱.۵ سال گذشته دنبال کرده بحث واردات خودرو بوده و تاکنون در این زمینه مصوبات پی در پی داشته که البته با ایرادات مجمع تشخیص مصلحت نظام مواجه شده بود، اما آخرین اقدام مجلس در قانون بودجه ۱۴۰۱ است که در نهایت به صورت کلی واردات خودرو به تصویب مجلس و تأیید شورای نگهبان رسیده است و این موضوع جای هیچ خدشهای ندارد.
او توضیح داد: در مصوبه نهایی مجلس که پیش از سال جدید برای شورای نگهبان ارسال شده بود، در ذیل بند «ک» تبصره ۷ برای واردات خودروی سواری تعداد ۷۰ هزار خودرو ذکر شده بود که در پی ایرادات مجمع تشخیص و با مجوزی که مجلس داده بود، این عبارت حذف شده است، اما در ابتدای این بند صراحتاً عبارت «صدور مجوز واردات خودرو» آمده که به معنی واردات هرنوع خودرو از جمله خودروی سواری است.
موسوی با رد برخی شایعات مبنی بر اینکه در قانون بودجه ۱۴۰۱ واردات خودروی سواری حذف شده است، اضافه کرد: در این بند تصریح شده که دولت اجازه واردات خودرو با رعایت سیاستهای کلی نظام و شرایط سهگانه، از جمله «ضوابط واردات خودرو و روش تأمین ارز توسط دولت تعیین میشود»، «عدم آسیب به تولید داخلی و بازار ارز با تشخیص دولت» و اینکه «شرایط رقابتی رعایت شود» دارد. بنابراین با رعایت این اصول دولت اجازه واردات هرنوع خودرویی را دارد و امیدواریم با سیاستگذاری دقیق شاهد استفاده از این مصوبه مهم مجلس باشیم.
در جریان بررسی لایحه بودجه ١۴٠١، در صحن علنی مجلس، نمایندگان مجوز واردات ۹۶ هزار دستگاه اقلام خودرویی را تصویب کردند. بر این اساس مقرر شد ۷۰ هزار خودروی سواری (۵۰ هزار دستگاه خودروی سواری و ۲۰ هزار خودروی سواری دوگانه سوز، هیبریدی و برقی) امکان واردات در سال ١۴۰۱ داشته باشند. علاوه بر سواریها امکان واردات خودروهای تجاری شامل کامیون، تریلی یخچالدار و کشنده، اتوبوس و ماشینآلات سنگین مصوب شد.
گفته میشود برای واردات خودرو بین یک تا دو میلیارد دلار ارز از کشور خارج میشود، در سالهای گذشته خروج نصف این میزان ارز بهشدت اقتصاد کشور را متزلزل میکرد اما در مقطع فعلی به جهت افزایش صادرات بخصوص به کشورهای همسایه، خروج ارز یاد شده نمیتواند به اقتصاد ایران آسیب برساند و حتی بالعکس میتواند باعث آرامش بازار شود. تنش و نوسان در بازار خودرو بشدت بر قیمت کالاها اثر میگذارد لذا برای جلوگیری از ادامه نوسان قیمتها، واردات خودرو ضرورت دارد.
حماس و جهاد اسلامی به تل آویو بابت حملات علیه فلسطینیان روزه دار هشدار دادند
مقاومت به وقت رمضان
گروه جهان/ نظامیان رژیم صهیونیستی بعد از حمله به مراسم عبادی فلسطینیان در دروازه دمشق مسجدالاقصی که دستکم 19 مجروح برجا گذاشت، با تکرار هشدار حماس درباره افزایش تنشها در هفتههای آتی، با شمار نیروهای بیشتر در مناطق اشغالی به حالت آماده باش درآمدند.
به گزارش خبرگزاری فلسطینی «وفا»، درگیری شامگاه یکشنبه در پی تشدید تدابیر امنیتی نظامیان رژیم صهیونیستی در باب العامود، یکی از مهمترین ورودیهای قدس در زمانی آغاز شد که شماری از جوانان فلسطینی برای برگزاری مراسم ماه رمضان تجمع کرده بودند. اشغالگران علاوه بر مسدود کردن مسیرهای ورود و خروج، برای متفرق کردن فلسطینیان با باتوم و گاز اشکآور به آنها حملهور شده و دستکم 19 تن از جمله یک مرد سالخورده را مجروح کردند. در این درگیریها 13 جوان فلسطینی نیز بازداشت و به مکانی نامعلوم انتقال داده شدند. این دومین درگیری فلسطینیان با صهیونیستها در دروازه دمشق از آغاز ماه رمضان بود. جوانان فلسطینی شامگاه شنبه نیز زمانی که بیش از 50 هزار نمازگزار فلسطینی در آغاز ماه رمضان در مسجدالاقصی گردهم آمده بودند، هدف قرار گرفته بودند. نمازگزاران فلسطینی که تجربه تشدید حملات اشغالگران در ماه رمضان را دارند، با پرتاب سنگ سعی در واکنش به حملات صهیونیستها داشتند و به نوشته «الجزیره» یک نظامی زن پلیس این رژیم، در جریان این تقابل مجروح شده است.
هراس از مقاومت
همزمان با تشدید حملات اشغالگران به نمازگزاران در مسجدالاقصی، «زیاد النخاله» دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین با هشدار به رژیم صهیونیستی درباره سرکوب فلسطینیها، اعلام کرد راه مقاومت را تا آزادی بیتالمقدس ادامه خواهند داد. این اظهارات که تکرار هشدارهای گذشته مقاومت به صهیونیستها بود، اشغالگران را به هراس انداخت و رئیس ستاد مشترک ارتش این رژیم دستور آماده باش را به نیروهای خود داد.
به نوشته العالم، کانال 13 تلویزیون رژیم صهیونیستی اعلام کرد، «آویو کوخاوی»، رئیس ستاد مشترک ارتش رژیم صهیونیستی دستور آماده باش برای عملیات «نگهبان دیوارها 2» را به نیروهای خود داده است. صهیونیستها در سال 2021، عملیات دیوار را علیه غزه انجام دادند که با واکنش جانانه مقاومت در عملیات «سیف القدس» محکوم به شکست شدند.
هراس از حمله احتمالی مقاومت در حالی ارتش اسرائیل را به آمادهباش واداشته است که گروه «سرایا القدس» شاخه نظامی جنبش جهاد اسلامی فلسطین نیز با انجام مانوری نظامی، وعده پاسخ به تجاوزکاریهای صهیونیستها و ترور سه عضو این جنبش در حمله نظامیان اشغالگر داده است. همزمان با این مأموریت؛ «ران کوخاو»، سخنگوی ارتش رژیم صهیونیستی نیز از افزایش نیروها در کرانه باختری خبر داد و گفت: «اوضاع سوریه، لبنان، سینا و دیگر مکانهای دوردست را زیر نظر داریم و با استقرار سامانههای دفاع هوایی و یگانهای غزه، برای هر گونه تشدید تنشهای احتمالی آمادهایم.»
واکنشها به حملات نظامیان صهیونیست
تشدید تنشها در سرزمینهای اشغالی با واکنش برخی کشورهای عرب و مسلمان نیز همراه شد. به نوشته العالم، «احمد حافظ»، سخنگوی وزارت خارجه مصر اقدامات تنشزای صهیونیستها در اراضی فلسطینی را بشدت محکوم کرد و خواستار توقف هتک حرمت مسجدالاقصی بویژه در ماه رمضان و اعیاد مسیحی و یهودی شد. وی با اشاره به تداوم یورش شهرکنشینان صهیونیست به مسجدالاقصی تحت حمایت پلیس این رژیم، هدف گرفتن غیرنظامیان را زیر سؤال برد و گفت: «عدم ورود به چرخه تنش که مانع از ثبات مطلوب شده و فضای متشنج را تقویت میکند، ضروری است. صهیونیستها باید به قوانین بینالمللی برای حفاظت از شهروندان فلسطینی احترام گذاشته و تجاوزها به مسجدالاقصی و سایر مقدسات دینی را متوقف کنند.»
اما در میان این هیاهو بازدید «یائیر لاپید» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی به منطقه باب العامود در قدس شرقی نیز با واکنش مقاومت همراه شد. به نوشته فارس به نقل از «شهاب نیوز»، «محمد حماده»، سخنگوی جنبش حماس با محکوم کردن این اتفاق، حضور لاپید در قدس شرقی را اقدامی خطرناک خواند که تبعاتی برای تلآویو خواهد داشت. وی اعلام کرد: «اقدام لاپید درباره یورش به باب العامود و به دنبال آن تیراندازی ارتش اشغالگر اسرائیل به سمت فلسطینیان در قدس اشغالی، دلیل آشکاری بر اصرار این رژیم برای اجرای طرحهای ننگین خود علیه قدس و مسجدالاقصی است که این اقدامی خطرناک است که احساسات ملت و امت فلسطین را در ماه مبارک رمضان برمی انگیزد. سران رژیم صهیونیستی مسئول پیامدهای این اقدامات هستند و ما و ملت فلسطین از قدس و مسجدالاقصی با تمام توان و امکانات دفاع میکنیم.»
ایسنا به نقل از آناتولی نوشت، «اسماعیل هنیه»، رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین با صدور بیانیهای از دیدار با معاون نخستوزیر و وزیر خارجه قطر در دوحه خبر داد. محورهای این نشست، تشدید اقدامات تنشآمیز نیروهای رژیم صهیونیستی در کرانه باختری و عملیات کشتار توسط اشغالگران و هدف قرار گرفتن شماری از جوانان فلسطینی خواهد بود.
براساس آخرین گزارشها سایت روزنامه القدس فلسطین اعلام کرد یک روز پس از تجاوز صهیونیستها به مسجدالاقصی، شماری از شهرک نشینان صهیونیست با حمایت پلیس صبح دیروز، به نمازگزاران فلسطینی در مسجدالاقصی حمله کردند.
به گزارش خبرگزاری فلسطینی «وفا»، درگیری شامگاه یکشنبه در پی تشدید تدابیر امنیتی نظامیان رژیم صهیونیستی در باب العامود، یکی از مهمترین ورودیهای قدس در زمانی آغاز شد که شماری از جوانان فلسطینی برای برگزاری مراسم ماه رمضان تجمع کرده بودند. اشغالگران علاوه بر مسدود کردن مسیرهای ورود و خروج، برای متفرق کردن فلسطینیان با باتوم و گاز اشکآور به آنها حملهور شده و دستکم 19 تن از جمله یک مرد سالخورده را مجروح کردند. در این درگیریها 13 جوان فلسطینی نیز بازداشت و به مکانی نامعلوم انتقال داده شدند. این دومین درگیری فلسطینیان با صهیونیستها در دروازه دمشق از آغاز ماه رمضان بود. جوانان فلسطینی شامگاه شنبه نیز زمانی که بیش از 50 هزار نمازگزار فلسطینی در آغاز ماه رمضان در مسجدالاقصی گردهم آمده بودند، هدف قرار گرفته بودند. نمازگزاران فلسطینی که تجربه تشدید حملات اشغالگران در ماه رمضان را دارند، با پرتاب سنگ سعی در واکنش به حملات صهیونیستها داشتند و به نوشته «الجزیره» یک نظامی زن پلیس این رژیم، در جریان این تقابل مجروح شده است.
هراس از مقاومت
همزمان با تشدید حملات اشغالگران به نمازگزاران در مسجدالاقصی، «زیاد النخاله» دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین با هشدار به رژیم صهیونیستی درباره سرکوب فلسطینیها، اعلام کرد راه مقاومت را تا آزادی بیتالمقدس ادامه خواهند داد. این اظهارات که تکرار هشدارهای گذشته مقاومت به صهیونیستها بود، اشغالگران را به هراس انداخت و رئیس ستاد مشترک ارتش این رژیم دستور آماده باش را به نیروهای خود داد.
به نوشته العالم، کانال 13 تلویزیون رژیم صهیونیستی اعلام کرد، «آویو کوخاوی»، رئیس ستاد مشترک ارتش رژیم صهیونیستی دستور آماده باش برای عملیات «نگهبان دیوارها 2» را به نیروهای خود داده است. صهیونیستها در سال 2021، عملیات دیوار را علیه غزه انجام دادند که با واکنش جانانه مقاومت در عملیات «سیف القدس» محکوم به شکست شدند.
هراس از حمله احتمالی مقاومت در حالی ارتش اسرائیل را به آمادهباش واداشته است که گروه «سرایا القدس» شاخه نظامی جنبش جهاد اسلامی فلسطین نیز با انجام مانوری نظامی، وعده پاسخ به تجاوزکاریهای صهیونیستها و ترور سه عضو این جنبش در حمله نظامیان اشغالگر داده است. همزمان با این مأموریت؛ «ران کوخاو»، سخنگوی ارتش رژیم صهیونیستی نیز از افزایش نیروها در کرانه باختری خبر داد و گفت: «اوضاع سوریه، لبنان، سینا و دیگر مکانهای دوردست را زیر نظر داریم و با استقرار سامانههای دفاع هوایی و یگانهای غزه، برای هر گونه تشدید تنشهای احتمالی آمادهایم.»
واکنشها به حملات نظامیان صهیونیست
تشدید تنشها در سرزمینهای اشغالی با واکنش برخی کشورهای عرب و مسلمان نیز همراه شد. به نوشته العالم، «احمد حافظ»، سخنگوی وزارت خارجه مصر اقدامات تنشزای صهیونیستها در اراضی فلسطینی را بشدت محکوم کرد و خواستار توقف هتک حرمت مسجدالاقصی بویژه در ماه رمضان و اعیاد مسیحی و یهودی شد. وی با اشاره به تداوم یورش شهرکنشینان صهیونیست به مسجدالاقصی تحت حمایت پلیس این رژیم، هدف گرفتن غیرنظامیان را زیر سؤال برد و گفت: «عدم ورود به چرخه تنش که مانع از ثبات مطلوب شده و فضای متشنج را تقویت میکند، ضروری است. صهیونیستها باید به قوانین بینالمللی برای حفاظت از شهروندان فلسطینی احترام گذاشته و تجاوزها به مسجدالاقصی و سایر مقدسات دینی را متوقف کنند.»
اما در میان این هیاهو بازدید «یائیر لاپید» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی به منطقه باب العامود در قدس شرقی نیز با واکنش مقاومت همراه شد. به نوشته فارس به نقل از «شهاب نیوز»، «محمد حماده»، سخنگوی جنبش حماس با محکوم کردن این اتفاق، حضور لاپید در قدس شرقی را اقدامی خطرناک خواند که تبعاتی برای تلآویو خواهد داشت. وی اعلام کرد: «اقدام لاپید درباره یورش به باب العامود و به دنبال آن تیراندازی ارتش اشغالگر اسرائیل به سمت فلسطینیان در قدس اشغالی، دلیل آشکاری بر اصرار این رژیم برای اجرای طرحهای ننگین خود علیه قدس و مسجدالاقصی است که این اقدامی خطرناک است که احساسات ملت و امت فلسطین را در ماه مبارک رمضان برمی انگیزد. سران رژیم صهیونیستی مسئول پیامدهای این اقدامات هستند و ما و ملت فلسطین از قدس و مسجدالاقصی با تمام توان و امکانات دفاع میکنیم.»
ایسنا به نقل از آناتولی نوشت، «اسماعیل هنیه»، رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین با صدور بیانیهای از دیدار با معاون نخستوزیر و وزیر خارجه قطر در دوحه خبر داد. محورهای این نشست، تشدید اقدامات تنشآمیز نیروهای رژیم صهیونیستی در کرانه باختری و عملیات کشتار توسط اشغالگران و هدف قرار گرفتن شماری از جوانان فلسطینی خواهد بود.
براساس آخرین گزارشها سایت روزنامه القدس فلسطین اعلام کرد یک روز پس از تجاوز صهیونیستها به مسجدالاقصی، شماری از شهرک نشینان صهیونیست با حمایت پلیس صبح دیروز، به نمازگزاران فلسطینی در مسجدالاقصی حمله کردند.
گزارش «میدلایست پالسی» از ابعاد استراتژی دفاعی ایران
ایران چگونه معادلات امریکا را برهم زد؟
گاودت بهگت
انوشیروان احتشامی
وضعیت دفاعی جمهوری اسلامی و روابط آن با کشورهای همسایه همواره بحث برانگیز بوده است. پس از انقلاب اسلامی روابط تهران و قدرتهای غربی با هدایت ایالات متحده با سوءظن و خصومت متقابل همراه بوده است. رهبران ایران معتقدند که قدرتهای غربی بویژه ایالات متحده هرگز انقلاب اسلامی را نپذیرفتهاند و در عین حال، واشنگتن و متحدانش، ایران را به حمایت مالی از تروریسم، سوءاستفاده از حقوق بشر و مداخله در امور داخلی همسایگان خود متهم کردهاند. مناقشه بر سر برنامه هستهای در دو دهه اخیر نیز در بحثها غالب بوده است. امضای توافق برجام در ژوئیه 2015 قرار بود صفحه جدیدی در روابط ایران و سایر کشورها باز کند و اگرچه این توافق روابط ایران با چند کشور اروپایی را بهبود بخشید اما در روابط با واشنگتن تغییرات، بسیار اندک بوده است. میتوان گفت که ایالات متحده و همپیمانان عرب کاملاً مسلح آن تهدیدی برای ایران به حساب میآیند و در این موضوع تفاوت چندانی به وجود نیامده است. در دوره پهلوی، ایران بازیگر اصلی استراتژی «دو ستون» ایالات متحده بود؛ استراتژیای که برای تضمین امنیت منطقهای ترسیم شده بود و قرار بود توسط متحدان محلی امریکا اداره شود. بر این اساس، در آن زمان تهران بیشترین دسترسی را به تسلیحات پیشرفته امریکایی و اروپایی داشت و در بسیاری از اشکال نظامی درگیر بود. اما از انقلاب 1979 به بعد، همکاری تهران با قدرتهای غربی تحت رژیمهای تحریمی مختلف قرار داشته و ایران برخلاف رقبای منطقهای خود از دسترسی به تسلیحات منع شده است. با وجود اینکه ایران یکی از بزرگترین و پرجمعیتترین کشورهای خاورمیانه است، اما مخارج نظامی آن، چه به صورت مطلق و چه نسبی، بسیار پایینتر از همسایگانش بوده و کاملاً معتدل به نظر میرسد. آمار مؤسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک نشان میدهد که بودجه نظامی ایران در سالهای 2014 تا 2017 حدود 3 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را به خود اختصاص داده و این در حالی است که این رقم برای اسرائیل و عربستان به ترتیب حدود 7 و حدود 12 درصد بوده است. همچنین سرانه بودجه نظامی ایران در بازه زمانی ذکر شده حدود 195 دلار بوده که این رقم برای اسرائیل و عربستان حدود 3000 دلار بوده است. این تفاوتهای فاحش در هزینههای نظامی (و در نتیجه ظرفیت) بین ایران و دشمنان منطقهای آن و همچنین حضور نظامی سنگین امریکا، استراتژیستهای ایرانی را با محدودیتهای قابل توجهی مواجه کرده است. عوامل متعددی استراتژی دفاعی ایران را شکل دادهاند که عبارتند از: جغرافیا، تاریخ، درسهای آموخته شده از تجارب نظامی اخیر، جهت گیریهای ایدئولوژیک و تهدیدها و منافع ملی. جغرافیا متغیری کلیدی است که خلیج فارس و تنگه هرمز مهمترین موارد این حوزهاند. امنیت ملی و رونق اقتصادی کشور به این منطقه وابسته است و تقریباً تمام نفت کشور از این منطقه ارسال میشود. ناوگان پنجم ایالات متحده نیز در این منطقه مستقر است. نقش تاریخ در استراتژی دفاعی ایران نیز پررنگ است؛ گذشته باشکوه امپراطوریهای ایران و تأثیر کشورهای خارجی نظیر بریتانیا، روسیه و ایالات متحده در شکل گرفتن سرنوشت ایران در طول تاریخ برجسته است. تجارب جنگ ایران و عراق (1980-1988)، بحران کویت (1990-1991)، دخالت مستقیم ایالات متحده در افغانستان از سال 2001 و مداخله در عراق (2003) محدودیتهای جنگ «کلاسیک» در برابر قدرتهای نظامی برتر را برجسته کرده است. جنگ کلاسیک به معنای آن است که نیروهای نظامی یک کشور در حال مبارزه با نیروهای نظامی کشوری دیگر باشند. ترکیبی از این عوامل رهبران ایران را بر آن داشت تا فراتر از دیدگاه کلاسیک، برنامهریزی نظامی خود را انجام دهند و استراتژی جنگ نامتقارن را برگزینند. این استراتژی خود شامل نیروهای دریایی، موشکهای بالستیک و قابلیتهای سایبری است. بررسی دقیق این تاکتیکهای نامتقارن نشان میدهد رویارویی نظامی با جمهوری اسلامی بسیار پیچیده و کمتر محتمل خواهد بود. زیرا نتایج سیاسی و نظامی آن نامشخص است و به دشواری قابل پیشبینی است. هرگونه درگیری نظامی با ایران مطمئناً خاورمیانه را بیثبات نموده و به جنوب آسیا نیز سرایت خواهد کرد. به همین خاطر هم هست که برخی رویکرد ایجاد اجماع در زمینههای استراتژیک و اقتصادی متقابل را پیشنهاد میکنند و به هیچ وجه راه حل نظامی را در برابر ایران پیشنهاد نمیکنند. در ادامه به ابعاد استراتژی نظامی ایران بیشتر پرداخته خواهد شد.
1 موشکهای بالستیک
در چند دهه اخیر، ایران یکی از کشورهایی بوده که بزرگترین و متنوعترین توسعه نیروهای موشکی در خاورمیانه را در دستور کار خود قرار داده است. سپاه نقش کلیدی در حفظ و توسعه زیرساختهای موشکی ایران داشته است. قابلیت موشک بالستیک یکی از برنامههای پیچیده موشکی است و رهبر ایران بارها تأکید کرده که این برنامه صرفاً برای اهداف دفاعی است و به چالشهای امنیتی منحصر به فرد کشور پاسخ میدهد. با وجود این تأکید بر این استراتژی بازدارندگی، همچنان برخی کشورها بر نگرانیهای خود درباره آزمایشهای موشکی ایران تأکید میکنند. برجام نیز همزمان با شلیک آزمایشی چند موشک امضا شد تا ایران نشان دهد که از این حق خود کوتاه نمیآید. دولت ترامپ بلافاصله پس از روی کار آمدن به ایران واکنش نشان داد و رسماً برجام را زیر پا گذاشت. موشکهای بالستیک برای دههها، یکی از عناصر حیاتی دکترین نظامی تهران بودهاند. آژانس اطلاعات دفاعی ایالات متحده، نیروی محرکه موشکی ایران را عامل بقای نظام ایران و تبدیل این کشور به قدرت برتر منطقهای، علمی و فناوری و اقتصادی میداند.
برنامههای موشکی ایران این اهداف را دنبال میکند:
- جلوگیری از حملات احتمالی ایالات متحده یا هر یک از متحدانش.
- حمایت از متحدان منطقهای جمهوری اسلامی (اعم از بازیگران دولتی و غیردولتی).
- نشان دادن پیشرفتهای فنی و علمی در داخل و در سطح بینالمللی
پس از انقلاب توسعه برنامههای موشکی چندان مورد توجه نبود، اما وقوع جنگ توجه را به این عرصه معطوف کرد. در این مقطع در نتیجه افزایش نرخ فرسایش بالای نیروی هوایی پیشرفته ایران و کمبود دسترسی به قطعات همزمان با کاهش روابط با قدرتهای غربی، برتری هوایی ایران کاهش یافت و شهرها و مراکز جمعیتی ایران را در برابر حملات مکرر هواپیماهای جنگی، توپخانه و موشکهای عراق آسیبپذیر کرد. تهران در ابتدا بشدت به کمکهای خارجی متکی بود، اما بتدریج توانست به سمت بومی شدن حرکت کند. بر اساس گزارش مؤسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک، ایران به طور فزایندهای بر موشکهایی با سوخت جامد متمرکز شده و گامهای مهمی در جهت خوداتکایی برداشته است. همچنین گزارشی از سوی سرویس تحقیقات کنگره نیز در نتیجهگیری مشابهی آورده که در دهههای گذشته، ایران از اتکای کامل به خرید مستقیم موشکهای بالستیک پیشرفت کرده و تقریباً خودکفا شده است. حفظ برنامه موشکی قوی و رقابتی و توسعه سیستمهای جدید مستلزم سرمایهگذاری پایدار و حمایت سیاسی قوی است که در نتیجه این برنامه را به عنوان یک ستون دفاعی کشور نهادینه کرده و نمادی از اقتدار ملی آن به شمار میرود. زرادخانه پیچیده و چندمنظوره ایران شامل مجموعهای متنوع از سوختهای کوتاهبرد و متوسط، سوخت جامد و مایع برای موشکهایی است که قادر به حمل محمولههای مختلف هستند. موشکهای شهاب، قیام، فاتح، عماد، قدر و سجیل از جمله تولیدات انبوه هستند. مهندسین و دانشمندان دفاعی ایرانی مورد حمایت گسترده قرار دارند تا بتوانند سیستم موشکی ایران را هرچه دقیقتر طراحی کنند. ایران بارها اعلام کرده که برای ساخت موشک به اجازه کسی نیاز ندارد.
از تجربه چند دهه اخیر میتوان سه نتیجه گرفت؛ اول، با وجود تلاشهای فراوان، تحریمهای دوجانبه، چندجانبه و سازمان ملل موفق نبوده است برنامه موشکی ایران را متوقف سازد، اما محدودیتهای صادراتی، به دست آوردن اجزای حیاتی موشکهای بالستیک را سختتر و گرانتر کرده است. البته تهران توانسته به صورت مستقل از نهادهای بینالمللی شبکههای پیچیدهای را پیش ببرد و همکاری استراتژیک خود را با تعدادی از تأمین کنندگان تثبیت کند و به طور قابل توجهی ظرفیت بومی خود را بهبود بخشد. دوم، درست است که ایالات متحده و متحدانش پیشرفتهای موشکی چشمگیری داشتهاند، اما ایران هم پیشرفتهای زیادی در افزایش توان موشکی خود داشته است. این مسابقه به احتمال زیاد ادامه خواهد داشت و این برای دو طرف چالش برانگیز خواهد بود. سوم، موشکهای بالستیک ایران میتوانند هر هدفی را در خاورمیانه از جمله اسرائیل، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و پایگاههای نظامی امریکا مورد اصابت قرار دهند. بررسی دقیق درگیریهای اخیر نشان میدهد که اگرچه کاربرد نظامی موشکها محدود است، اما آنها میتوانند با تحمیل هزینههای سنگین به مراکز جمعیتی دشمنان و تهدید زیرساختها، آسیبهای عمیقی ایجاد کنند. به عبارت دیگر اهرم سیاسی بیشتری نسبت به اهرم نظامی دارند که این از لوازم جنگ نامتقارن است.
2 نیروهای دریایی
ایران دارای سواحل طولانی در خلیج فارس، خلیج عمان و دریای خزر است و جایگاه خود را در این منطقه به عنوان قدرت منطقهای مسلط در قبل و بعد از انقلاب تثبیت کرده است. ایران همواره خواستار عدم مداخله قدرتهای خارجی در تأمین امنیت این منطقه بوده است. مقامات نظامی ایران اعلام کردهاند که تنها کشورهای منطقه باید امنیت خلیج فارس و دریای عمان را تأمین کنند و حضور کشورهای فرامنطقهای همواره باعث ایجاد تنش و بحران در منطقه خواهد شد. این موضع، سیاست رسمی ایران برای چندین دهه بوده است. تقریباً تمام صادرات نفت ایران از طریق خلیج فارس به بازارهای خارجی ارسال میشود و این واقعیت ژئوپلیتیکی نیاز به ایجاد یک نیروی دریایی قوی برای حفاظت از دریا را مورد تأکید قرار داده است. برخی تجهیزات دریایی به جای مانده از قبل انقلاب برای نظام جمهوری اسلامی سبب شد تا هسته اصلی نیروی دریایی جدید ایران پس از انقلاب شکل گیرد و جنگ ایران و عراق نیز نقطه عطف بزرگ دیگری در بازسازی مجدد بود. در این مقطع، عراق حمله به زیر ساختهای کشتیرانی و دریانوردی و نفت ایران را آغاز کرد و ایران نیز در مقابل اقداماتی انجام داد. «جنگ نفتکشها» رویداد این مقطع بود. نیروی دریایی ایالات متحده وارد این جنگ شد که این مداخله، بین نیروی دریایی امریکا و ایران درگیری بوجود آورد و در آن چند شناور ایرانی از بین رفتند. استراتژیستهای ایرانی به این نتیجه رسیدند که تهران باید فراتر از درگیری کلاسیک دریایی برود و درسهای آموخته شده از این درگیریهای نظامی به رهبران ایران کمک کرد تا دکترین جنگ نامنظم نامتقارن خود را توسعه دهند. موضوع اصلی این دکترین این است که داراییهای غیر معمول مانند شگفتی، سرعت، قابلیت مانور، انعطاف پذیری، سازگاری و تمرکززدایی از ساختار فرماندهی مورد سرمایهگذاری قرار میگیرند. هدف اساسی استفاده از این استراتژی، تمرکز بر نقاط آسیبپذیر ایالات متحده است. مزیتهای جغرافیایی بهطور خاص، آبهای کم عمق خلیج فارس، تنگه هرمز و جزایر کوچک متعدد، قدرت مانور امریکا را محدود میکند و باعث میشود تا شناورهای کوچک ایرانی با انعطافپذیری بالا بتوانند بر آن غلبه پیدا کنند. این استراتژی منجر به سازماندهی مجدد نیروهای دریایی کشور شده است. ارتقا، نوسازی و بازآرایی مجدد نیروهای دریایی همواره مورد توجه بوده و منجر به بهبود عملکرد آنها شده است. در سال 1386 نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران و نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحت یک سازماندهی مجدد قرار گرفت که شامل افتتاح پایگاه جدید، تقسیم مجدد وظایف، و تخصیص مجدد حوزههای مسئولیت میشد. این فرایند بر فرهنگ، قابلیتها، عملیات و مأموریتهای خاص هر نیرو مؤثر بوده است. رزمایشهای دوجانبه با قدرتهای منطقهای و بینالمللی از جمله نیروی دریایی سلطنتی عمان، نیروی دریایی پاکستان و نیروی دریایی قزاقستان بر تقویت توان نیروی دریایی ایران نیز مؤثر بوده است. مبارزه با دزدان دریایی در نزدیکی تنگه باب المندب و اسکورت 2100 کشتی باری و نفت توسط نیروی دریایی ارتش نمودهای قدرت این نیرو بوده است. در مقابل، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مسئولیت کامل عملیات در خلیج فارس را بر عهده گرفت. این نیرو که در سال 1983 و در بحبوحه جنگ به عنوان یک نیروی غیرکلاسیک ایجاد شد، با ناوگانی از قایقهای کوچک و استقرار سامانه موشکی نسبتاً کوتاه برد در محدوده تنگه هرمز در چهارچوب دکترین نامتقارن عمل میکند.
برخی تسلیحات نیروهای دریایی ایران از طریق خریدهای خارجی به دست آمده و برخی دیگر تولید داخل هستند. با وجود آن که ایران هنوز از برخی کشورهای صنعتی جهان فاصله دارد، اما صنایع دفاعیاش در تجهیز نیروی دریایی و سایر نظامیان خود گامهای مهمی برداشته و خدماتی را با طیف گستردهای از قابلیتها ارائه داده است. ایران میتواند هر نقطهای را در تنگه هرمز و بیشتر خلیج فارس و دریای عمان مورد هدف قرار دهد. ایران به دنبال افزایش قابلیتهای اطلاعاتی خود با توسعه ماهواره، فناوریهای سایبری و هواپیماهای بدون سرنشین است. افزایش قدرت بازدارندگی، کاهش حملات احتمالی، دفاع از خطوط ساحلی، حفاظت از نفت و سایر محمولههای تجاری از جمله دستاوردها هستند. استراتژی دریایی ایران در خلیج فارس مزایا و چالشهای خاص خود را دارد. تشخیص و شناسایی قایقهای کوچک سرعتی دشوار است. آنها از سطح بالایی از انعطاف پذیری و قابلیت مانور برخوردارند. اما کوتاه بردی عملیات در این منطقه را شاید بتوان یکی از چالشها دانست. آنها چندین بار به کشتیهای بزرگ ایالات متحده نزدیک شده و یک رویارویی نزدیک را رقم زدهاند. به نظر میرسد که ایرانیها به سرمایهگذاری برای بهبود تواناییهای دریایی خود ادامه خواهند داد؛ در آینده قابل پیشبینی حداقل چهار عامل احتمالاً بر این تلاشها تأثیر میگذارد: الف) درک رهبران ایران از تهدیدها و منافع ملی ب) سیاستهای ایالات متحده و متحدانش.
ج) قیمت نفت قیمتهای بالاتر به معنای توانایی مالی بیشتر برای نوسازی دو نیروی دریایی است
د) اجرای توافق هستهای به تدریج تهران از محدودیت خرید تسلیحات رهایی مییابد. این عوامل همچنین تلاش برای نوسازی و گسترش زرادخانههای موشکی بالستیک را شکل خواهند داد.
3 جنگ نامتقارن
جنگ اساساً مبارزه بین دشمنانی است که از اشکال مختلف قدرت سخت و نرم برای دستیابی به اهداف سیاسی استفاده میکنند.
تقریباً در همه جنگها، به نوعی عدم توازن وجود دارد، اما این بدان معنا نیست که نتیجه قطعی است و حریف کممقدار هیچ گزینهای ندارد.در واقع، پیروزی همیشه نصیب نیروی برتر نظامی نمیشود؛ بلکه تاریخ پر است از نمونههایی که در آن طرف قویتر نمیتواند اراده خود را بر طرف ضعیفتر تحمیل کند. یکی از گزینههای استراتژیک اتخاذ شده توسط دولتهای کمتر قدرتمند، شناخت نقاط ضعف و اتخاذ جنگ نامتقارن به عنوان عملیترین گزینه است. وزارت دفاع ایالات متحده، اصطلاح نامتقارن را اینگونه تعریف میکند: «کاربرد استراتژیها، تاکتیکها، قابلیتها و روشهای متفاوت برای دور زدن یا نفی نقاط قوت حریف و استفاده از نقاط ضعف او. در تمام تعاریف مرتبط با جنگ نامتقارن، این تفاوتها برجسته است. در ماجرای امریکا و ویتنام شواهد روشنی از این تفاوتها وجود دارد. کیسینجر استدلال کرده بود که ما در یک جنگ نظامی جنگیدیم اما مخالفان ما جنگ سیاسی کردند. ما به دنبال فرسایش فیزیکی بودیم اما هدف حریفان ما فرسودگی روانی بود. فاصله گرفتن از «جنگ کلاسیک» تا «درگیری نامتقارن» در دوران پس از جنگ سرد شتاب گرفته است. ارتش امریکا در جنگ 1991 برای آزادسازی کویت، از این نوع درگیری استفاده کرد. برتری تکنولوژیکی و قدرت آتش عظیم که برای شکست ارتش صدام حسین در جنگ با عراق و افغانستان توسط امریکا به اجرا گذاشته شد، برجسته بود؛ اما شورشهای خشونت آمیزی که به دنبال این جنگها صورت گرفت، آسیبپذیری ایالات متحده در برابر یک جنگ نامتقارن را به وضوح نشان داد. در نتیجه این رویدادها، اجماع فزایندهای در مورد چگونگی گسترش درگیریهای آینده به وجود آمده است که در نهایت به این نتیجه ختم میشود که درگیریهای آینده به مجموعهای بسیار متفاوتتر از استراتژیهای نظامی متعارف گذشته نیاز دارد؛ مجموعهای از تاکتیکها، تجهیزات، آموزش و مهارتها. با این پیشینه و آموختن درسهای مهم از درگیریهای نظامی اخیر در در خلیج فارس و جنوب آسیا، رهبران ایران استراتژی نامتقارنی را در مقابله با ایالات متحده و متحدانش در پیش گرفتهاند که سبب میشود در صورت وقوع جنگ، آن را به یک رویارویی طولانی و پرهزینه در هر دو طرف تبدیل میکند. این استراتژی نامتقارن نتیجه توافقی است که میان همه شخصیتهای مهم مذهبی، سیاسی و امنیتی ایران شکل گرفته است. شورای عالی امنیت ملی ایران مسئول ایجاد سیاست دفاعی این کشور است و استراتژی امنیتی را تعریف میکند. شورایی که همه رهبران ارشد نظامی، سران قوا و مسئولان عالی رتبه حضور دارند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اجرای سیاست دفاعی نامتقارن کشور، قدرت پیشرو است که از بدو تأسیس خود تاکنون به طور مستقل از ارتش اما در همکاری هماهنگ با آن نقش آفرینی میکند.
4 توانمندی در عرصه سایبری
جنگ سایبری اخیراً به «کارنامه» دفاعی هر کشور اضافه شده است و بنابراین اساساً با توان نظامی مانند موشکهای بالستیک و سایر موارد متعارف قدرت، متفاوت است. یکی از تفاوتها آن است که اولاً دولتها مسئولیت حملات سایبری در مورد ایران را برعهده نمیگیرند و این کشور نیز تواناییهای جنگ سایبری خود را منتشر نمیکند. از سوی دیگر، توانمندیهای دریایی و موشکی تهران به طور گسترده است.
دوم اینکه حملات سایبری معمولاً توسط افراد یا گروههای کوچکی انجام میشود و این امر شناسایی عاملان آن را نسبتاً دشوار میکند. ثالثاً، در حالی که طی چند دهه گذشته راهبردهای ملی و بینالمللی برای بازدارندگی و مقابله با نیروی دریایی و حملات موشکی اتخاذ شده، اما در عرصه سایبری، هیچ اتفاق نظری در مورد نحوه بازدارندگی یا واکنش به حملات آنلاین وجود ندارد و استراتژیها و هنجارهای مرتبط با این عرصه را نمیتوان براحتی متوقف کرد. بنابراین، جنگ سایبری هم امکانات دفاعی و هم تهاجمی را برای تهران فراهم میکند. قابلیتها، مقرون به صرفه و بهسختی قابل تشخیص است. جنگ سایبری اشکال مختلفی مانند خرابکاری، جاسوسی و اختلال در سامانههای خدماتی دارد. از اواخر دهه 2000 ایران منابع قابل توجهی را برای توسعه قابلیتهای سایبری خود در جهت پاسخ به تهدیدات داخلی، منطقهای و بینالمللی بویژه در زمینه فرهنگی سرمایهگذاری کرده است. رویارویی نزدیکتر با دنیای سایبری و مشاهده آن در عمل در رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری سال 2009 ایران پررنگ بود؛ انتخاباتی که تهدیدی جدی برای ثبات داخلی بود. سردستههای معترضان به نتیجه انتخابات با استفاده از منابع اینترنتی پیروان خود را جمع کردند و آنها را به اعتراض خیابانی علیه نظام سوق دادند. این تجربه تلاش مقامات برای کنترل و نظارت بر فعالیتهای آنلاین را تقویت کرده است.
در چند دهه اخیر نیز شاهد پیشرفتهای چشمگیری در جنگ الکترونیک و استفاده ایران از برنامههای کامپیوتری برای جلوگیری از سیستمهای دفاعی هدایت شونده موشکی دشمنان گزارش شده است که از تکنیکهای حمله الکترونیکی و نفوذ به شبکه کامپیوتری استفاده کردهاند. بر اساس برخی گزارشها، علیه برنامه هستهای ایران نیز جنگ سایبری انجام شده که ویروس استاکس نت از جمله آنها است؛ این موضوع سبب شده تا ایران روی افزایش توان خود در این عرصه نیز متمرکز شود. تشکیل شورای عالی فضای مجازی نشانه دیگری بر تمرکز ایران بر افزایش توان سایبری خود به شمار میرود که مقامات برجسته کشور در آن عضو هستند. همچنین استراتژی امنیت ملی برای ایجاد شبکه ملی اطلاعات برای محافظت از حملات سایبری دشمنان داخلی و خارجی قابل توجه است. علاوه بر این اقدامات حفاظتی، گزارشهایی نیز منتشر شده که ایران را متهم به انجام حملات سایبری در خلیج فارس و در امریکا کرده است. این لیست شامل شرکت نفت دولتی عربستان سعودی آرامکو، شرکت گاز طبیعی قطر راس گاز، کازینو سندز در لاسوگاس، چندین بانک بزرگ ایالات متحده، بورس نیویورک
و ... است که گفته میشود این حملات میلیونها دلار هزینه برای ایالات متحده و متحدانش در پی داشته است. البته برای این اتهامات نشانههای روشنی وجود نداشته است. قدرت سایبری به عنوان نمادی از پیشرفت علمی کشور و ابزاری مؤثر برای بازاریابی کشور به عنوان یک مرکز فناوری منطقهای دسترسی به اینترنت به شمار میرود. از سال 2010، دولت موفق به گسترش دسترسی به اینترنت به روستاها شده و افزایش سرعت اینترنت در مراکز شهری و ضریب نفوذ آن قابل توجه است. توانمندیهای رو به رشد سایبری ایران نگرانی واشنگتن را تشدید کرده است.
5 جمعبندی
از زمان انقلاب، روابط بین ایالات متحده و متحدانش در خلیج فارس و ایران و همپیمانانش وارد رویارویی نیابتی شده است. در چهارچوب این تنش مداوم بین واشنگتن و متحدانش و تهران، استراتژیستهای ایرانی استراتژی دفاعی نامتقارن خود را تشدید کردهاند؛ مقابله با دشمنان با منابع نظامی و مالی بیشتر و استفاده از نیروهای دریایی، موشکهای بالستیک و قابلیتهای سایبری مسلماً مزایای خاصی را به ایرانیان بخشیده است. به دست آوردن و نگهداری قابلیتها نسبتاً ارزان بوده و در عین حال پتانسیل ایجاد هزینه سنگین اقتصادی و سیاسی بر دشمنان را دارد. به نظر میرسد که هدف کلی مبارزه نظامی نیست، بلکه تلاش برای تضعیف اراده سیاسی شروع و تداوم عملیات نظامی است. هنگام طرح پاسخ منسجمتری از سوی ایالات متحده به ایران، باید به پویایی اجتماعی این کشور توجه داشت. سیاستهای ایران بر اساس منافع ملی شکل گرفتهاند. ایران هرگز کاملاً منزوی نبوده و با وجود فشار غرب توانسته است وضعیت ثبات خود را بخوبی حفظ کند. روابط با همسایگان و برخی قدرتهای جهانی مانند چین، روسیه، هند و ژاپن قابل توجه بوده است. به نظر میرسد رهبران جهان استراتژی سوق دادن جمهوری اسلامی به سوی انزوا را در پیش گرفتهاند، اما چنین رویکردی بیشتر به افزایش توان ایران و تقویت استراتژی دفاعی این کشور منجر شده است و این روند در آینده نیز به این کشور قابلیتهای چشمگیری در پیشبرد استراتژی نامتقارن خواهد بخشید.
* Bahgat, Gawdat & Ehteshami, Anoushiravan, Iran's Defense Strategy The Navy, Ballistic Missiles and Cyberspace, Middle East Policy, Volume24, Issue3, Fall 2017, Pages 89-103.
انوشیروان احتشامی
وضعیت دفاعی جمهوری اسلامی و روابط آن با کشورهای همسایه همواره بحث برانگیز بوده است. پس از انقلاب اسلامی روابط تهران و قدرتهای غربی با هدایت ایالات متحده با سوءظن و خصومت متقابل همراه بوده است. رهبران ایران معتقدند که قدرتهای غربی بویژه ایالات متحده هرگز انقلاب اسلامی را نپذیرفتهاند و در عین حال، واشنگتن و متحدانش، ایران را به حمایت مالی از تروریسم، سوءاستفاده از حقوق بشر و مداخله در امور داخلی همسایگان خود متهم کردهاند. مناقشه بر سر برنامه هستهای در دو دهه اخیر نیز در بحثها غالب بوده است. امضای توافق برجام در ژوئیه 2015 قرار بود صفحه جدیدی در روابط ایران و سایر کشورها باز کند و اگرچه این توافق روابط ایران با چند کشور اروپایی را بهبود بخشید اما در روابط با واشنگتن تغییرات، بسیار اندک بوده است. میتوان گفت که ایالات متحده و همپیمانان عرب کاملاً مسلح آن تهدیدی برای ایران به حساب میآیند و در این موضوع تفاوت چندانی به وجود نیامده است. در دوره پهلوی، ایران بازیگر اصلی استراتژی «دو ستون» ایالات متحده بود؛ استراتژیای که برای تضمین امنیت منطقهای ترسیم شده بود و قرار بود توسط متحدان محلی امریکا اداره شود. بر این اساس، در آن زمان تهران بیشترین دسترسی را به تسلیحات پیشرفته امریکایی و اروپایی داشت و در بسیاری از اشکال نظامی درگیر بود. اما از انقلاب 1979 به بعد، همکاری تهران با قدرتهای غربی تحت رژیمهای تحریمی مختلف قرار داشته و ایران برخلاف رقبای منطقهای خود از دسترسی به تسلیحات منع شده است. با وجود اینکه ایران یکی از بزرگترین و پرجمعیتترین کشورهای خاورمیانه است، اما مخارج نظامی آن، چه به صورت مطلق و چه نسبی، بسیار پایینتر از همسایگانش بوده و کاملاً معتدل به نظر میرسد. آمار مؤسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک نشان میدهد که بودجه نظامی ایران در سالهای 2014 تا 2017 حدود 3 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را به خود اختصاص داده و این در حالی است که این رقم برای اسرائیل و عربستان به ترتیب حدود 7 و حدود 12 درصد بوده است. همچنین سرانه بودجه نظامی ایران در بازه زمانی ذکر شده حدود 195 دلار بوده که این رقم برای اسرائیل و عربستان حدود 3000 دلار بوده است. این تفاوتهای فاحش در هزینههای نظامی (و در نتیجه ظرفیت) بین ایران و دشمنان منطقهای آن و همچنین حضور نظامی سنگین امریکا، استراتژیستهای ایرانی را با محدودیتهای قابل توجهی مواجه کرده است. عوامل متعددی استراتژی دفاعی ایران را شکل دادهاند که عبارتند از: جغرافیا، تاریخ، درسهای آموخته شده از تجارب نظامی اخیر، جهت گیریهای ایدئولوژیک و تهدیدها و منافع ملی. جغرافیا متغیری کلیدی است که خلیج فارس و تنگه هرمز مهمترین موارد این حوزهاند. امنیت ملی و رونق اقتصادی کشور به این منطقه وابسته است و تقریباً تمام نفت کشور از این منطقه ارسال میشود. ناوگان پنجم ایالات متحده نیز در این منطقه مستقر است. نقش تاریخ در استراتژی دفاعی ایران نیز پررنگ است؛ گذشته باشکوه امپراطوریهای ایران و تأثیر کشورهای خارجی نظیر بریتانیا، روسیه و ایالات متحده در شکل گرفتن سرنوشت ایران در طول تاریخ برجسته است. تجارب جنگ ایران و عراق (1980-1988)، بحران کویت (1990-1991)، دخالت مستقیم ایالات متحده در افغانستان از سال 2001 و مداخله در عراق (2003) محدودیتهای جنگ «کلاسیک» در برابر قدرتهای نظامی برتر را برجسته کرده است. جنگ کلاسیک به معنای آن است که نیروهای نظامی یک کشور در حال مبارزه با نیروهای نظامی کشوری دیگر باشند. ترکیبی از این عوامل رهبران ایران را بر آن داشت تا فراتر از دیدگاه کلاسیک، برنامهریزی نظامی خود را انجام دهند و استراتژی جنگ نامتقارن را برگزینند. این استراتژی خود شامل نیروهای دریایی، موشکهای بالستیک و قابلیتهای سایبری است. بررسی دقیق این تاکتیکهای نامتقارن نشان میدهد رویارویی نظامی با جمهوری اسلامی بسیار پیچیده و کمتر محتمل خواهد بود. زیرا نتایج سیاسی و نظامی آن نامشخص است و به دشواری قابل پیشبینی است. هرگونه درگیری نظامی با ایران مطمئناً خاورمیانه را بیثبات نموده و به جنوب آسیا نیز سرایت خواهد کرد. به همین خاطر هم هست که برخی رویکرد ایجاد اجماع در زمینههای استراتژیک و اقتصادی متقابل را پیشنهاد میکنند و به هیچ وجه راه حل نظامی را در برابر ایران پیشنهاد نمیکنند. در ادامه به ابعاد استراتژی نظامی ایران بیشتر پرداخته خواهد شد.
1 موشکهای بالستیک
در چند دهه اخیر، ایران یکی از کشورهایی بوده که بزرگترین و متنوعترین توسعه نیروهای موشکی در خاورمیانه را در دستور کار خود قرار داده است. سپاه نقش کلیدی در حفظ و توسعه زیرساختهای موشکی ایران داشته است. قابلیت موشک بالستیک یکی از برنامههای پیچیده موشکی است و رهبر ایران بارها تأکید کرده که این برنامه صرفاً برای اهداف دفاعی است و به چالشهای امنیتی منحصر به فرد کشور پاسخ میدهد. با وجود این تأکید بر این استراتژی بازدارندگی، همچنان برخی کشورها بر نگرانیهای خود درباره آزمایشهای موشکی ایران تأکید میکنند. برجام نیز همزمان با شلیک آزمایشی چند موشک امضا شد تا ایران نشان دهد که از این حق خود کوتاه نمیآید. دولت ترامپ بلافاصله پس از روی کار آمدن به ایران واکنش نشان داد و رسماً برجام را زیر پا گذاشت. موشکهای بالستیک برای دههها، یکی از عناصر حیاتی دکترین نظامی تهران بودهاند. آژانس اطلاعات دفاعی ایالات متحده، نیروی محرکه موشکی ایران را عامل بقای نظام ایران و تبدیل این کشور به قدرت برتر منطقهای، علمی و فناوری و اقتصادی میداند.
برنامههای موشکی ایران این اهداف را دنبال میکند:
- جلوگیری از حملات احتمالی ایالات متحده یا هر یک از متحدانش.
- حمایت از متحدان منطقهای جمهوری اسلامی (اعم از بازیگران دولتی و غیردولتی).
- نشان دادن پیشرفتهای فنی و علمی در داخل و در سطح بینالمللی
پس از انقلاب توسعه برنامههای موشکی چندان مورد توجه نبود، اما وقوع جنگ توجه را به این عرصه معطوف کرد. در این مقطع در نتیجه افزایش نرخ فرسایش بالای نیروی هوایی پیشرفته ایران و کمبود دسترسی به قطعات همزمان با کاهش روابط با قدرتهای غربی، برتری هوایی ایران کاهش یافت و شهرها و مراکز جمعیتی ایران را در برابر حملات مکرر هواپیماهای جنگی، توپخانه و موشکهای عراق آسیبپذیر کرد. تهران در ابتدا بشدت به کمکهای خارجی متکی بود، اما بتدریج توانست به سمت بومی شدن حرکت کند. بر اساس گزارش مؤسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک، ایران به طور فزایندهای بر موشکهایی با سوخت جامد متمرکز شده و گامهای مهمی در جهت خوداتکایی برداشته است. همچنین گزارشی از سوی سرویس تحقیقات کنگره نیز در نتیجهگیری مشابهی آورده که در دهههای گذشته، ایران از اتکای کامل به خرید مستقیم موشکهای بالستیک پیشرفت کرده و تقریباً خودکفا شده است. حفظ برنامه موشکی قوی و رقابتی و توسعه سیستمهای جدید مستلزم سرمایهگذاری پایدار و حمایت سیاسی قوی است که در نتیجه این برنامه را به عنوان یک ستون دفاعی کشور نهادینه کرده و نمادی از اقتدار ملی آن به شمار میرود. زرادخانه پیچیده و چندمنظوره ایران شامل مجموعهای متنوع از سوختهای کوتاهبرد و متوسط، سوخت جامد و مایع برای موشکهایی است که قادر به حمل محمولههای مختلف هستند. موشکهای شهاب، قیام، فاتح، عماد، قدر و سجیل از جمله تولیدات انبوه هستند. مهندسین و دانشمندان دفاعی ایرانی مورد حمایت گسترده قرار دارند تا بتوانند سیستم موشکی ایران را هرچه دقیقتر طراحی کنند. ایران بارها اعلام کرده که برای ساخت موشک به اجازه کسی نیاز ندارد.
از تجربه چند دهه اخیر میتوان سه نتیجه گرفت؛ اول، با وجود تلاشهای فراوان، تحریمهای دوجانبه، چندجانبه و سازمان ملل موفق نبوده است برنامه موشکی ایران را متوقف سازد، اما محدودیتهای صادراتی، به دست آوردن اجزای حیاتی موشکهای بالستیک را سختتر و گرانتر کرده است. البته تهران توانسته به صورت مستقل از نهادهای بینالمللی شبکههای پیچیدهای را پیش ببرد و همکاری استراتژیک خود را با تعدادی از تأمین کنندگان تثبیت کند و به طور قابل توجهی ظرفیت بومی خود را بهبود بخشد. دوم، درست است که ایالات متحده و متحدانش پیشرفتهای موشکی چشمگیری داشتهاند، اما ایران هم پیشرفتهای زیادی در افزایش توان موشکی خود داشته است. این مسابقه به احتمال زیاد ادامه خواهد داشت و این برای دو طرف چالش برانگیز خواهد بود. سوم، موشکهای بالستیک ایران میتوانند هر هدفی را در خاورمیانه از جمله اسرائیل، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و پایگاههای نظامی امریکا مورد اصابت قرار دهند. بررسی دقیق درگیریهای اخیر نشان میدهد که اگرچه کاربرد نظامی موشکها محدود است، اما آنها میتوانند با تحمیل هزینههای سنگین به مراکز جمعیتی دشمنان و تهدید زیرساختها، آسیبهای عمیقی ایجاد کنند. به عبارت دیگر اهرم سیاسی بیشتری نسبت به اهرم نظامی دارند که این از لوازم جنگ نامتقارن است.
2 نیروهای دریایی
ایران دارای سواحل طولانی در خلیج فارس، خلیج عمان و دریای خزر است و جایگاه خود را در این منطقه به عنوان قدرت منطقهای مسلط در قبل و بعد از انقلاب تثبیت کرده است. ایران همواره خواستار عدم مداخله قدرتهای خارجی در تأمین امنیت این منطقه بوده است. مقامات نظامی ایران اعلام کردهاند که تنها کشورهای منطقه باید امنیت خلیج فارس و دریای عمان را تأمین کنند و حضور کشورهای فرامنطقهای همواره باعث ایجاد تنش و بحران در منطقه خواهد شد. این موضع، سیاست رسمی ایران برای چندین دهه بوده است. تقریباً تمام صادرات نفت ایران از طریق خلیج فارس به بازارهای خارجی ارسال میشود و این واقعیت ژئوپلیتیکی نیاز به ایجاد یک نیروی دریایی قوی برای حفاظت از دریا را مورد تأکید قرار داده است. برخی تجهیزات دریایی به جای مانده از قبل انقلاب برای نظام جمهوری اسلامی سبب شد تا هسته اصلی نیروی دریایی جدید ایران پس از انقلاب شکل گیرد و جنگ ایران و عراق نیز نقطه عطف بزرگ دیگری در بازسازی مجدد بود. در این مقطع، عراق حمله به زیر ساختهای کشتیرانی و دریانوردی و نفت ایران را آغاز کرد و ایران نیز در مقابل اقداماتی انجام داد. «جنگ نفتکشها» رویداد این مقطع بود. نیروی دریایی ایالات متحده وارد این جنگ شد که این مداخله، بین نیروی دریایی امریکا و ایران درگیری بوجود آورد و در آن چند شناور ایرانی از بین رفتند. استراتژیستهای ایرانی به این نتیجه رسیدند که تهران باید فراتر از درگیری کلاسیک دریایی برود و درسهای آموخته شده از این درگیریهای نظامی به رهبران ایران کمک کرد تا دکترین جنگ نامنظم نامتقارن خود را توسعه دهند. موضوع اصلی این دکترین این است که داراییهای غیر معمول مانند شگفتی، سرعت، قابلیت مانور، انعطاف پذیری، سازگاری و تمرکززدایی از ساختار فرماندهی مورد سرمایهگذاری قرار میگیرند. هدف اساسی استفاده از این استراتژی، تمرکز بر نقاط آسیبپذیر ایالات متحده است. مزیتهای جغرافیایی بهطور خاص، آبهای کم عمق خلیج فارس، تنگه هرمز و جزایر کوچک متعدد، قدرت مانور امریکا را محدود میکند و باعث میشود تا شناورهای کوچک ایرانی با انعطافپذیری بالا بتوانند بر آن غلبه پیدا کنند. این استراتژی منجر به سازماندهی مجدد نیروهای دریایی کشور شده است. ارتقا، نوسازی و بازآرایی مجدد نیروهای دریایی همواره مورد توجه بوده و منجر به بهبود عملکرد آنها شده است. در سال 1386 نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران و نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحت یک سازماندهی مجدد قرار گرفت که شامل افتتاح پایگاه جدید، تقسیم مجدد وظایف، و تخصیص مجدد حوزههای مسئولیت میشد. این فرایند بر فرهنگ، قابلیتها، عملیات و مأموریتهای خاص هر نیرو مؤثر بوده است. رزمایشهای دوجانبه با قدرتهای منطقهای و بینالمللی از جمله نیروی دریایی سلطنتی عمان، نیروی دریایی پاکستان و نیروی دریایی قزاقستان بر تقویت توان نیروی دریایی ایران نیز مؤثر بوده است. مبارزه با دزدان دریایی در نزدیکی تنگه باب المندب و اسکورت 2100 کشتی باری و نفت توسط نیروی دریایی ارتش نمودهای قدرت این نیرو بوده است. در مقابل، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مسئولیت کامل عملیات در خلیج فارس را بر عهده گرفت. این نیرو که در سال 1983 و در بحبوحه جنگ به عنوان یک نیروی غیرکلاسیک ایجاد شد، با ناوگانی از قایقهای کوچک و استقرار سامانه موشکی نسبتاً کوتاه برد در محدوده تنگه هرمز در چهارچوب دکترین نامتقارن عمل میکند.
برخی تسلیحات نیروهای دریایی ایران از طریق خریدهای خارجی به دست آمده و برخی دیگر تولید داخل هستند. با وجود آن که ایران هنوز از برخی کشورهای صنعتی جهان فاصله دارد، اما صنایع دفاعیاش در تجهیز نیروی دریایی و سایر نظامیان خود گامهای مهمی برداشته و خدماتی را با طیف گستردهای از قابلیتها ارائه داده است. ایران میتواند هر نقطهای را در تنگه هرمز و بیشتر خلیج فارس و دریای عمان مورد هدف قرار دهد. ایران به دنبال افزایش قابلیتهای اطلاعاتی خود با توسعه ماهواره، فناوریهای سایبری و هواپیماهای بدون سرنشین است. افزایش قدرت بازدارندگی، کاهش حملات احتمالی، دفاع از خطوط ساحلی، حفاظت از نفت و سایر محمولههای تجاری از جمله دستاوردها هستند. استراتژی دریایی ایران در خلیج فارس مزایا و چالشهای خاص خود را دارد. تشخیص و شناسایی قایقهای کوچک سرعتی دشوار است. آنها از سطح بالایی از انعطاف پذیری و قابلیت مانور برخوردارند. اما کوتاه بردی عملیات در این منطقه را شاید بتوان یکی از چالشها دانست. آنها چندین بار به کشتیهای بزرگ ایالات متحده نزدیک شده و یک رویارویی نزدیک را رقم زدهاند. به نظر میرسد که ایرانیها به سرمایهگذاری برای بهبود تواناییهای دریایی خود ادامه خواهند داد؛ در آینده قابل پیشبینی حداقل چهار عامل احتمالاً بر این تلاشها تأثیر میگذارد: الف) درک رهبران ایران از تهدیدها و منافع ملی ب) سیاستهای ایالات متحده و متحدانش.
ج) قیمت نفت قیمتهای بالاتر به معنای توانایی مالی بیشتر برای نوسازی دو نیروی دریایی است
د) اجرای توافق هستهای به تدریج تهران از محدودیت خرید تسلیحات رهایی مییابد. این عوامل همچنین تلاش برای نوسازی و گسترش زرادخانههای موشکی بالستیک را شکل خواهند داد.
3 جنگ نامتقارن
جنگ اساساً مبارزه بین دشمنانی است که از اشکال مختلف قدرت سخت و نرم برای دستیابی به اهداف سیاسی استفاده میکنند.
تقریباً در همه جنگها، به نوعی عدم توازن وجود دارد، اما این بدان معنا نیست که نتیجه قطعی است و حریف کممقدار هیچ گزینهای ندارد.در واقع، پیروزی همیشه نصیب نیروی برتر نظامی نمیشود؛ بلکه تاریخ پر است از نمونههایی که در آن طرف قویتر نمیتواند اراده خود را بر طرف ضعیفتر تحمیل کند. یکی از گزینههای استراتژیک اتخاذ شده توسط دولتهای کمتر قدرتمند، شناخت نقاط ضعف و اتخاذ جنگ نامتقارن به عنوان عملیترین گزینه است. وزارت دفاع ایالات متحده، اصطلاح نامتقارن را اینگونه تعریف میکند: «کاربرد استراتژیها، تاکتیکها، قابلیتها و روشهای متفاوت برای دور زدن یا نفی نقاط قوت حریف و استفاده از نقاط ضعف او. در تمام تعاریف مرتبط با جنگ نامتقارن، این تفاوتها برجسته است. در ماجرای امریکا و ویتنام شواهد روشنی از این تفاوتها وجود دارد. کیسینجر استدلال کرده بود که ما در یک جنگ نظامی جنگیدیم اما مخالفان ما جنگ سیاسی کردند. ما به دنبال فرسایش فیزیکی بودیم اما هدف حریفان ما فرسودگی روانی بود. فاصله گرفتن از «جنگ کلاسیک» تا «درگیری نامتقارن» در دوران پس از جنگ سرد شتاب گرفته است. ارتش امریکا در جنگ 1991 برای آزادسازی کویت، از این نوع درگیری استفاده کرد. برتری تکنولوژیکی و قدرت آتش عظیم که برای شکست ارتش صدام حسین در جنگ با عراق و افغانستان توسط امریکا به اجرا گذاشته شد، برجسته بود؛ اما شورشهای خشونت آمیزی که به دنبال این جنگها صورت گرفت، آسیبپذیری ایالات متحده در برابر یک جنگ نامتقارن را به وضوح نشان داد. در نتیجه این رویدادها، اجماع فزایندهای در مورد چگونگی گسترش درگیریهای آینده به وجود آمده است که در نهایت به این نتیجه ختم میشود که درگیریهای آینده به مجموعهای بسیار متفاوتتر از استراتژیهای نظامی متعارف گذشته نیاز دارد؛ مجموعهای از تاکتیکها، تجهیزات، آموزش و مهارتها. با این پیشینه و آموختن درسهای مهم از درگیریهای نظامی اخیر در در خلیج فارس و جنوب آسیا، رهبران ایران استراتژی نامتقارنی را در مقابله با ایالات متحده و متحدانش در پیش گرفتهاند که سبب میشود در صورت وقوع جنگ، آن را به یک رویارویی طولانی و پرهزینه در هر دو طرف تبدیل میکند. این استراتژی نامتقارن نتیجه توافقی است که میان همه شخصیتهای مهم مذهبی، سیاسی و امنیتی ایران شکل گرفته است. شورای عالی امنیت ملی ایران مسئول ایجاد سیاست دفاعی این کشور است و استراتژی امنیتی را تعریف میکند. شورایی که همه رهبران ارشد نظامی، سران قوا و مسئولان عالی رتبه حضور دارند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اجرای سیاست دفاعی نامتقارن کشور، قدرت پیشرو است که از بدو تأسیس خود تاکنون به طور مستقل از ارتش اما در همکاری هماهنگ با آن نقش آفرینی میکند.
4 توانمندی در عرصه سایبری
جنگ سایبری اخیراً به «کارنامه» دفاعی هر کشور اضافه شده است و بنابراین اساساً با توان نظامی مانند موشکهای بالستیک و سایر موارد متعارف قدرت، متفاوت است. یکی از تفاوتها آن است که اولاً دولتها مسئولیت حملات سایبری در مورد ایران را برعهده نمیگیرند و این کشور نیز تواناییهای جنگ سایبری خود را منتشر نمیکند. از سوی دیگر، توانمندیهای دریایی و موشکی تهران به طور گسترده است.
دوم اینکه حملات سایبری معمولاً توسط افراد یا گروههای کوچکی انجام میشود و این امر شناسایی عاملان آن را نسبتاً دشوار میکند. ثالثاً، در حالی که طی چند دهه گذشته راهبردهای ملی و بینالمللی برای بازدارندگی و مقابله با نیروی دریایی و حملات موشکی اتخاذ شده، اما در عرصه سایبری، هیچ اتفاق نظری در مورد نحوه بازدارندگی یا واکنش به حملات آنلاین وجود ندارد و استراتژیها و هنجارهای مرتبط با این عرصه را نمیتوان براحتی متوقف کرد. بنابراین، جنگ سایبری هم امکانات دفاعی و هم تهاجمی را برای تهران فراهم میکند. قابلیتها، مقرون به صرفه و بهسختی قابل تشخیص است. جنگ سایبری اشکال مختلفی مانند خرابکاری، جاسوسی و اختلال در سامانههای خدماتی دارد. از اواخر دهه 2000 ایران منابع قابل توجهی را برای توسعه قابلیتهای سایبری خود در جهت پاسخ به تهدیدات داخلی، منطقهای و بینالمللی بویژه در زمینه فرهنگی سرمایهگذاری کرده است. رویارویی نزدیکتر با دنیای سایبری و مشاهده آن در عمل در رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری سال 2009 ایران پررنگ بود؛ انتخاباتی که تهدیدی جدی برای ثبات داخلی بود. سردستههای معترضان به نتیجه انتخابات با استفاده از منابع اینترنتی پیروان خود را جمع کردند و آنها را به اعتراض خیابانی علیه نظام سوق دادند. این تجربه تلاش مقامات برای کنترل و نظارت بر فعالیتهای آنلاین را تقویت کرده است.
در چند دهه اخیر نیز شاهد پیشرفتهای چشمگیری در جنگ الکترونیک و استفاده ایران از برنامههای کامپیوتری برای جلوگیری از سیستمهای دفاعی هدایت شونده موشکی دشمنان گزارش شده است که از تکنیکهای حمله الکترونیکی و نفوذ به شبکه کامپیوتری استفاده کردهاند. بر اساس برخی گزارشها، علیه برنامه هستهای ایران نیز جنگ سایبری انجام شده که ویروس استاکس نت از جمله آنها است؛ این موضوع سبب شده تا ایران روی افزایش توان خود در این عرصه نیز متمرکز شود. تشکیل شورای عالی فضای مجازی نشانه دیگری بر تمرکز ایران بر افزایش توان سایبری خود به شمار میرود که مقامات برجسته کشور در آن عضو هستند. همچنین استراتژی امنیت ملی برای ایجاد شبکه ملی اطلاعات برای محافظت از حملات سایبری دشمنان داخلی و خارجی قابل توجه است. علاوه بر این اقدامات حفاظتی، گزارشهایی نیز منتشر شده که ایران را متهم به انجام حملات سایبری در خلیج فارس و در امریکا کرده است. این لیست شامل شرکت نفت دولتی عربستان سعودی آرامکو، شرکت گاز طبیعی قطر راس گاز، کازینو سندز در لاسوگاس، چندین بانک بزرگ ایالات متحده، بورس نیویورک
و ... است که گفته میشود این حملات میلیونها دلار هزینه برای ایالات متحده و متحدانش در پی داشته است. البته برای این اتهامات نشانههای روشنی وجود نداشته است. قدرت سایبری به عنوان نمادی از پیشرفت علمی کشور و ابزاری مؤثر برای بازاریابی کشور به عنوان یک مرکز فناوری منطقهای دسترسی به اینترنت به شمار میرود. از سال 2010، دولت موفق به گسترش دسترسی به اینترنت به روستاها شده و افزایش سرعت اینترنت در مراکز شهری و ضریب نفوذ آن قابل توجه است. توانمندیهای رو به رشد سایبری ایران نگرانی واشنگتن را تشدید کرده است.
5 جمعبندی
از زمان انقلاب، روابط بین ایالات متحده و متحدانش در خلیج فارس و ایران و همپیمانانش وارد رویارویی نیابتی شده است. در چهارچوب این تنش مداوم بین واشنگتن و متحدانش و تهران، استراتژیستهای ایرانی استراتژی دفاعی نامتقارن خود را تشدید کردهاند؛ مقابله با دشمنان با منابع نظامی و مالی بیشتر و استفاده از نیروهای دریایی، موشکهای بالستیک و قابلیتهای سایبری مسلماً مزایای خاصی را به ایرانیان بخشیده است. به دست آوردن و نگهداری قابلیتها نسبتاً ارزان بوده و در عین حال پتانسیل ایجاد هزینه سنگین اقتصادی و سیاسی بر دشمنان را دارد. به نظر میرسد که هدف کلی مبارزه نظامی نیست، بلکه تلاش برای تضعیف اراده سیاسی شروع و تداوم عملیات نظامی است. هنگام طرح پاسخ منسجمتری از سوی ایالات متحده به ایران، باید به پویایی اجتماعی این کشور توجه داشت. سیاستهای ایران بر اساس منافع ملی شکل گرفتهاند. ایران هرگز کاملاً منزوی نبوده و با وجود فشار غرب توانسته است وضعیت ثبات خود را بخوبی حفظ کند. روابط با همسایگان و برخی قدرتهای جهانی مانند چین، روسیه، هند و ژاپن قابل توجه بوده است. به نظر میرسد رهبران جهان استراتژی سوق دادن جمهوری اسلامی به سوی انزوا را در پیش گرفتهاند، اما چنین رویکردی بیشتر به افزایش توان ایران و تقویت استراتژی دفاعی این کشور منجر شده است و این روند در آینده نیز به این کشور قابلیتهای چشمگیری در پیشبرد استراتژی نامتقارن خواهد بخشید.
* Bahgat, Gawdat & Ehteshami, Anoushiravan, Iran's Defense Strategy The Navy, Ballistic Missiles and Cyberspace, Middle East Policy, Volume24, Issue3, Fall 2017, Pages 89-103.
«ایران» از وضعیت تجاری بنادر کشور گزارش میدهد
رکورد واردات کالاهای اساسی شکست
گروه اقتصادی : بیتدبیریها در مدیریت و سیاستگذاری تولید بویژه تولید کالاهای اساسی مانند گندم و برنج، موجب کاهش تولید این کالاها در دو سال گذشته شد. دولت سیزدهم از زمان شروع بهکار، تأمین کالاهای اساسی و نهادههای دامی را جزو اولویتهای اقتصادی قرار داد. اکنون آمار تخلیه کالاهای اساسی از بنادر کشور نشان میدهد دولت این وعده مهم را محقق کرده است تا مشکلی در تأمین نیاز داخلی برای کالاهای اساسی نداشته باشیم. آنطور که عادل دریس، مدیرکل بنادر و دریانوردی خوزستان در گفتوگو با ایران اظهار داشت میزان تخلیه و بارگیری کالاهای اساسی در بندر امام در سال گذشته نسبت به 50 سال اخیر در بنادر کشور بیسابقه است.
رشد 26 درصدی واردات کالاهای اساسی
براساس آمار سازمان بنادرو دریانوردی سال گذشته 26 میلیون تن کالاهای اساسی در بنادر کشور تخلیه شد و کالاهای اساسی تخلیه شده در بنادر کشور طی سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد ۲۶ درصدی داشته است. کالاهای اساسی وارد شده به کشور شامل 7 کالای گندم، جو، ذرت، سویا، برنج، شکر و روغن است که تخلیه این کالاها در بنادر کشورطی سال ۱۴۰۰ معادل ۲۶ میلیون و ۴۲۳ هزار و ۸۲۲ تن بوده که در قیاس با تخلیه ۲۱ میلیون و ۸۸۰ تنی کالاهای اساسی طی سال ۹۹، رشد ۲۶ درصدی را نشان میدهد.
بیشترین واردات برای گندم
آمار واردات کالاهای اساسی در سال گذشته نشان میدهد بیشترین میزان واردات مربوط به گندم بوده که به علت کاهش تولید نیاز به واردات افزایش داشته است. میزان تخلیه گندم طی سال گذشته معادل ۶ میلیون و ۳۹۰ هزار و ۴۱۲ تن بوده که نسبت به تخلیه ۳ میلیون و ۵۵۵ هزار و ۱۸۰ تنی در سال ۹۹، رشد ۸۰ درصدی داشته است.
واردات نهادههای دامی
نهادههای دامی نیز سال گذشته رشد واردات را ثبت کرده است. بنابر آمار سازمان بنادر و دریانوردی میزان تخلیه جو معادل ۳ میلیون و ۸۷ هزار و ۴۶۸ تن بوده است که نسبت به تخلیه یک میلیون و ۷۳۰ هزار و ۲۸۹ تنی در سال ۹۹، رشد ۷۸ درصدی را نشان میدهد. همچنین میزان تخلیه ذرت نیز در سال ۱۴۰۰ معادل ۹ میلیون و ۶۷۷ هزار و ۷۹۳ تن بوده که نسبت به تخلیه ۹ میلیون و ۳۳۳ هزار و ۵ تنی در سال ۹۹، رشد ۴ درصدی داشته است. میزان تخلیه سویا طی سال گذشته معادل ۴ میلیون و ۳۲۷ هزار و ۳۷ تن بوده که نسبت به تخلیه ۳ میلیون و ۹۱۳ هزار و ۷۴۷ تنی در طول سال ۹۹، رشدی معادل ۱۱ درصد را تجربه میکند.
رشد واردات برنج
با توجه به خشکسالی و کاهش تولید برنج، واردات این کالای اساسی نیز سال گذشته رشد داشته است. تخلیه برنج در بنادر سال گذشته معادل ۳۱۵ هزار و ۶۰۱ تن بوده که نسبت به تخلیه ۲۱۴ هزار و ۴۴۷ تنی آن در سال ۹۹، رشدی برابر ۴۷ درصد داشته است.
کاهش واردات شکر
در میان کالاهای اساسی وارد شده به کشور میزان واردات شکر در سال گذشته نسبت به سال 99 کاهش داشته است. تخلیه شکر در بنادر کشور در سال ۱۴۰۰ حدود ۱ میلیون و ۳۸ هزار و ۸۶ تن بوده که نسبت به تخلیه یک میلیون و ۱۵۳ هزار و ۵۳۴ تنی آن در سال ۹۹، کاهش ۱۰ درصدی را نشان میدهد. در این میان میزان تخلیه روغن در بنادر کشور طی مدت یاد شده معادل یک میلیون و ۵۹۷ هزار و ۴۲۵ تن بوده که نسبت به تخلیه یک میلیون و ۱۰۰ هزار و ۶۷۸ تنی این کالای اساسی در سال ۹۹، حاکی از رشد ۴۵ درصدی است.
واردات 70 درصد کالاهای اساسی از بندرامام
بیشترین میزان واردات و تخلیه کالاهای اساسی از بندر امام به عنوان مهمترین بندر استراتژیک کشور انجام میشود. مدیرکل بنادرو دریانوردی خوزستان در این خصوص گفت: 70 درصد کالاهای اساسی در سال گذشته وارد بندر امام شد.
او افزود: در سال گذشته 17میلیون و 700 هزارتن کالای اساسی وارد بندر امام خمینی شد و 18 میلیون و 500 هزار تن کالا از این بندر به مقاصد کشورهای دیگر ارسال شد. مجموع تخلیه و ارسال کالا از بندر امام سال گذشته 36 میلیون تن بود که بالاترین تخلیه و بارگیری کالا از بنادرکشور در 50 سال گذشته است. به گفته دریس، ظرفیت تخلیه کالا در بندر امام 22 تا 24 میلیون تن است یعنی در حال حاضر 20 تا 30 درصد ظرفیت بندر خالی است.
رشد 20 درصدی تخلیه کالا
وی با اشاره به واردات کالا از ابتدای امسال گفت: از ابتدای سال تاکنون 500 هزارتن بار از بندر امام تخلیه شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 20 درصدی دارد.
مدیرکل بنادر خوزستان در خصوص پیشبینی واردات کالاهای اساسی به کشور در سال جدید گفت: واردات کالاهای اساسی به چند عامل وابسته است. خشکسالی و ارز 4200 تومانی بسیار بر میزان واردات تأثیرگذار است. اینکه ارز 4200 تومانی واردات کالاهای اساسی برای امسال به چه صورتی تخصیص مییابد، آیا پرداخت ارز بهصورت فعلی ادامه دارد یا خیر؟ بر میزان واردات اثرگذار است. همچنین بیشترین تأثیر خشکسالی بر واردات گندم است. سال گذشته بهخاطر خشکسالی حدود 6،5 میلیون تن گندم وارد شد. با توجه به روند واردات کالاهای اساسی، پیشبینی میکنیم امسال 25 تا 26 میلیون تن واردات کالاهای اساسی را داشته باشیم.
واردات از روسیه
با توجه به اینکه دو کشور روسیه و اوکراین بخش زیادی از غلات مورد نیاز دنیا را تأمین میکنند، جنگ دو کشور صادرات کالا از این دو کشور را تحت تأثیر قرارداده است. در خصوص میزان واردات غلات ایران از اوکراین و روسیه، مدیرکل بنادر خوزستان گفت: طبق آمار حدود 16 درصد غلات دنیا از اوکراین تأمین میشود. 17 درصد واردات کالاهای اساسی ایران نیز از اوکراین تأمین میشود.
وی افزود: 90 درصد گندم وارداتی سال گذشته از روسیه بود. ولی از زمان شروع جنگ روسیه و اوکراین، تا الان هیچ مشکلی برای واردات گندم از روسیه نداشتیم و در حال حاضر 2 کشتی گندم در حال تخلیه و 8 کشتی هم در لنگرگاه در انتظار تخلیه است. ما هیچ مشکلی در خصوص واردات از روسیه نداریم.
دریس در خصوص واردات از اوکراین گفت: بهخاطر اینکه بنادر این کشور درگیر جنگ است مشکلاتی در واردات پیش آمده است که این مشکلات فقط برای ایران نیست و تمام وارد کننده های کالا از اوکراین با تأخیر یا کاهش واردات مواجه هستند. حدود 35 درصد ذرت دامی مورد نیاز کشور از اوکراین وارد میشود که مقداری کاهش یافته است چون بخشی از بنادر اوکراین نیمه تعطیل شده است. اما این کاهش با واردات ذرت از برزیل و کشورهای دیگر جایگزین میشود.
ترخیص کالا سرعت گرفت
در سال 99 و ابتدای سال 1400 با وجود واردات کالا، اما بهخاطر ناهماهنگی میان دستگاهها ترخیص کالا با تأخیر بود. تأخیر در ترخیص نهادههای دامی به معضل تبدیل شد و با اینکه منابع زیادی به واردات نهاده با ارز 4200 تومانی اختصاص یافت بهخاطر کند بودن سرعت ترخیص، نهاده بموقع به دست تولیدکنندگان نمیرسید. اما مدیرکل بنادر خوزستان از حل مشکلات و افزایش سرعت ترخیص کالاها در بنادر خبر داد.
او گفت: هیچ مشکلی در تخلیه و بارگیری کالا نداریم. سرعت ترخیص بسیار بالا است و اکنون 50 درصد ظرفیت انبارها خالی است و کالاهای آنها ترخیص شده است. موجودی کالا هم در حال حاضر 2 میلیون و 100 هزار تن است.
وی افزود: مصرف روزانه کشور در نهادههای دامی بیشتر از یک میلیون تن در ماه است و برای ذخایر استراتژیک باید 3 ماه ذخیره داشته باشیم بنابراین الان کندی سرعت ترخیص نداریم و روزانه 50 تا 60 هزار تن کالا از بنادر ارسال میشود و دپو نداریم. میانگین ماندگاری کالا سال گذشته در بندر امام حدود 50 روز بود که با توجه به فرایند تخلیه اتلاف وقت نداریم و آمار ترخیص آمار خوبی است.
کسری روغن نداریم
مدیرکل بنادر خوزستان گفت: درخصوص گندم بهخاطر اهمیت این کالا ماندگاری آن در بندر کمتر از یک ماه است. فرایند ورود و خروج کالا در بنادر بدون مشکل در حال انجام است. روغن نیز بیش از یک میلیون تن در سال وارد میشود و واردات آن امسال منظم بوده و کسری در واردات روغن نداریم.مشکل دیگری که در دو سال گذشته برای تأمین کالاهای اساسی در کشور وجود داشت، کمبود کامیون برای ارسال کالا از بنادر به سمت نقاط مختلف کشور بود. اما به گفته مدیرکل بنادر خوزستان با تلاش دولت این مشکل رفع شده است. وی در این خصوص گفت: مشوقهای سازمان راهداری به کامیونداران اختصاص داده شده و در بندر نیز تسهیلاتی برای رانندگان در نظر گرفته شده است. تاکنون مشکلی در حمل کالابا کامیون از بندر نبوده است. معمولاً از اردیبهشت تا مرداد بهخاطر شروع فصل برداشت در کشور، با کمبود کامیون در بنادر مواجه هستیم ولی تا الان مشکلی نبوده و کامیون به اندازه کافی وجود دارد و حمل کالا بدون مشکل است.
رشد 26 درصدی واردات کالاهای اساسی
براساس آمار سازمان بنادرو دریانوردی سال گذشته 26 میلیون تن کالاهای اساسی در بنادر کشور تخلیه شد و کالاهای اساسی تخلیه شده در بنادر کشور طی سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد ۲۶ درصدی داشته است. کالاهای اساسی وارد شده به کشور شامل 7 کالای گندم، جو، ذرت، سویا، برنج، شکر و روغن است که تخلیه این کالاها در بنادر کشورطی سال ۱۴۰۰ معادل ۲۶ میلیون و ۴۲۳ هزار و ۸۲۲ تن بوده که در قیاس با تخلیه ۲۱ میلیون و ۸۸۰ تنی کالاهای اساسی طی سال ۹۹، رشد ۲۶ درصدی را نشان میدهد.
بیشترین واردات برای گندم
آمار واردات کالاهای اساسی در سال گذشته نشان میدهد بیشترین میزان واردات مربوط به گندم بوده که به علت کاهش تولید نیاز به واردات افزایش داشته است. میزان تخلیه گندم طی سال گذشته معادل ۶ میلیون و ۳۹۰ هزار و ۴۱۲ تن بوده که نسبت به تخلیه ۳ میلیون و ۵۵۵ هزار و ۱۸۰ تنی در سال ۹۹، رشد ۸۰ درصدی داشته است.
واردات نهادههای دامی
نهادههای دامی نیز سال گذشته رشد واردات را ثبت کرده است. بنابر آمار سازمان بنادر و دریانوردی میزان تخلیه جو معادل ۳ میلیون و ۸۷ هزار و ۴۶۸ تن بوده است که نسبت به تخلیه یک میلیون و ۷۳۰ هزار و ۲۸۹ تنی در سال ۹۹، رشد ۷۸ درصدی را نشان میدهد. همچنین میزان تخلیه ذرت نیز در سال ۱۴۰۰ معادل ۹ میلیون و ۶۷۷ هزار و ۷۹۳ تن بوده که نسبت به تخلیه ۹ میلیون و ۳۳۳ هزار و ۵ تنی در سال ۹۹، رشد ۴ درصدی داشته است. میزان تخلیه سویا طی سال گذشته معادل ۴ میلیون و ۳۲۷ هزار و ۳۷ تن بوده که نسبت به تخلیه ۳ میلیون و ۹۱۳ هزار و ۷۴۷ تنی در طول سال ۹۹، رشدی معادل ۱۱ درصد را تجربه میکند.
رشد واردات برنج
با توجه به خشکسالی و کاهش تولید برنج، واردات این کالای اساسی نیز سال گذشته رشد داشته است. تخلیه برنج در بنادر سال گذشته معادل ۳۱۵ هزار و ۶۰۱ تن بوده که نسبت به تخلیه ۲۱۴ هزار و ۴۴۷ تنی آن در سال ۹۹، رشدی برابر ۴۷ درصد داشته است.
کاهش واردات شکر
در میان کالاهای اساسی وارد شده به کشور میزان واردات شکر در سال گذشته نسبت به سال 99 کاهش داشته است. تخلیه شکر در بنادر کشور در سال ۱۴۰۰ حدود ۱ میلیون و ۳۸ هزار و ۸۶ تن بوده که نسبت به تخلیه یک میلیون و ۱۵۳ هزار و ۵۳۴ تنی آن در سال ۹۹، کاهش ۱۰ درصدی را نشان میدهد. در این میان میزان تخلیه روغن در بنادر کشور طی مدت یاد شده معادل یک میلیون و ۵۹۷ هزار و ۴۲۵ تن بوده که نسبت به تخلیه یک میلیون و ۱۰۰ هزار و ۶۷۸ تنی این کالای اساسی در سال ۹۹، حاکی از رشد ۴۵ درصدی است.
واردات 70 درصد کالاهای اساسی از بندرامام
بیشترین میزان واردات و تخلیه کالاهای اساسی از بندر امام به عنوان مهمترین بندر استراتژیک کشور انجام میشود. مدیرکل بنادرو دریانوردی خوزستان در این خصوص گفت: 70 درصد کالاهای اساسی در سال گذشته وارد بندر امام شد.
او افزود: در سال گذشته 17میلیون و 700 هزارتن کالای اساسی وارد بندر امام خمینی شد و 18 میلیون و 500 هزار تن کالا از این بندر به مقاصد کشورهای دیگر ارسال شد. مجموع تخلیه و ارسال کالا از بندر امام سال گذشته 36 میلیون تن بود که بالاترین تخلیه و بارگیری کالا از بنادرکشور در 50 سال گذشته است. به گفته دریس، ظرفیت تخلیه کالا در بندر امام 22 تا 24 میلیون تن است یعنی در حال حاضر 20 تا 30 درصد ظرفیت بندر خالی است.
رشد 20 درصدی تخلیه کالا
وی با اشاره به واردات کالا از ابتدای امسال گفت: از ابتدای سال تاکنون 500 هزارتن بار از بندر امام تخلیه شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 20 درصدی دارد.
مدیرکل بنادر خوزستان در خصوص پیشبینی واردات کالاهای اساسی به کشور در سال جدید گفت: واردات کالاهای اساسی به چند عامل وابسته است. خشکسالی و ارز 4200 تومانی بسیار بر میزان واردات تأثیرگذار است. اینکه ارز 4200 تومانی واردات کالاهای اساسی برای امسال به چه صورتی تخصیص مییابد، آیا پرداخت ارز بهصورت فعلی ادامه دارد یا خیر؟ بر میزان واردات اثرگذار است. همچنین بیشترین تأثیر خشکسالی بر واردات گندم است. سال گذشته بهخاطر خشکسالی حدود 6،5 میلیون تن گندم وارد شد. با توجه به روند واردات کالاهای اساسی، پیشبینی میکنیم امسال 25 تا 26 میلیون تن واردات کالاهای اساسی را داشته باشیم.
واردات از روسیه
با توجه به اینکه دو کشور روسیه و اوکراین بخش زیادی از غلات مورد نیاز دنیا را تأمین میکنند، جنگ دو کشور صادرات کالا از این دو کشور را تحت تأثیر قرارداده است. در خصوص میزان واردات غلات ایران از اوکراین و روسیه، مدیرکل بنادر خوزستان گفت: طبق آمار حدود 16 درصد غلات دنیا از اوکراین تأمین میشود. 17 درصد واردات کالاهای اساسی ایران نیز از اوکراین تأمین میشود.
وی افزود: 90 درصد گندم وارداتی سال گذشته از روسیه بود. ولی از زمان شروع جنگ روسیه و اوکراین، تا الان هیچ مشکلی برای واردات گندم از روسیه نداشتیم و در حال حاضر 2 کشتی گندم در حال تخلیه و 8 کشتی هم در لنگرگاه در انتظار تخلیه است. ما هیچ مشکلی در خصوص واردات از روسیه نداریم.
دریس در خصوص واردات از اوکراین گفت: بهخاطر اینکه بنادر این کشور درگیر جنگ است مشکلاتی در واردات پیش آمده است که این مشکلات فقط برای ایران نیست و تمام وارد کننده های کالا از اوکراین با تأخیر یا کاهش واردات مواجه هستند. حدود 35 درصد ذرت دامی مورد نیاز کشور از اوکراین وارد میشود که مقداری کاهش یافته است چون بخشی از بنادر اوکراین نیمه تعطیل شده است. اما این کاهش با واردات ذرت از برزیل و کشورهای دیگر جایگزین میشود.
ترخیص کالا سرعت گرفت
در سال 99 و ابتدای سال 1400 با وجود واردات کالا، اما بهخاطر ناهماهنگی میان دستگاهها ترخیص کالا با تأخیر بود. تأخیر در ترخیص نهادههای دامی به معضل تبدیل شد و با اینکه منابع زیادی به واردات نهاده با ارز 4200 تومانی اختصاص یافت بهخاطر کند بودن سرعت ترخیص، نهاده بموقع به دست تولیدکنندگان نمیرسید. اما مدیرکل بنادر خوزستان از حل مشکلات و افزایش سرعت ترخیص کالاها در بنادر خبر داد.
او گفت: هیچ مشکلی در تخلیه و بارگیری کالا نداریم. سرعت ترخیص بسیار بالا است و اکنون 50 درصد ظرفیت انبارها خالی است و کالاهای آنها ترخیص شده است. موجودی کالا هم در حال حاضر 2 میلیون و 100 هزار تن است.
وی افزود: مصرف روزانه کشور در نهادههای دامی بیشتر از یک میلیون تن در ماه است و برای ذخایر استراتژیک باید 3 ماه ذخیره داشته باشیم بنابراین الان کندی سرعت ترخیص نداریم و روزانه 50 تا 60 هزار تن کالا از بنادر ارسال میشود و دپو نداریم. میانگین ماندگاری کالا سال گذشته در بندر امام حدود 50 روز بود که با توجه به فرایند تخلیه اتلاف وقت نداریم و آمار ترخیص آمار خوبی است.
کسری روغن نداریم
مدیرکل بنادر خوزستان گفت: درخصوص گندم بهخاطر اهمیت این کالا ماندگاری آن در بندر کمتر از یک ماه است. فرایند ورود و خروج کالا در بنادر بدون مشکل در حال انجام است. روغن نیز بیش از یک میلیون تن در سال وارد میشود و واردات آن امسال منظم بوده و کسری در واردات روغن نداریم.مشکل دیگری که در دو سال گذشته برای تأمین کالاهای اساسی در کشور وجود داشت، کمبود کامیون برای ارسال کالا از بنادر به سمت نقاط مختلف کشور بود. اما به گفته مدیرکل بنادر خوزستان با تلاش دولت این مشکل رفع شده است. وی در این خصوص گفت: مشوقهای سازمان راهداری به کامیونداران اختصاص داده شده و در بندر نیز تسهیلاتی برای رانندگان در نظر گرفته شده است. تاکنون مشکلی در حمل کالابا کامیون از بندر نبوده است. معمولاً از اردیبهشت تا مرداد بهخاطر شروع فصل برداشت در کشور، با کمبود کامیون در بنادر مواجه هستیم ولی تا الان مشکلی نبوده و کامیون به اندازه کافی وجود دارد و حمل کالا بدون مشکل است.
سه روایت از گرفتاری مادران اوتیسم به بهانه روز جهانی آگاهی از اوتیسم
هنرمندان گوشه نشین
ترانه بنییعقوب
گزارش نویس
«پسرم هنرمند شده. این روزها کارهای هنریاش را میفروشد اما باز هم به همه میگویم اوتیسم کلی سختی دارد و همهاش این قشنگی که میبینید، نیست.» اینها حرفهای لیلا، مادر پرهام است.
پرهام
18 سال از زمانی که برای پرهام تشخیص اوتیسم داده شد، میگذرد و روزی که اولین نمایشگاه آثار هنری پرهام برگزار شد هم دقیقاً روزی بود که این تشخیص به خانوادهاش اعلام شد: «دوست داشتم کار هنریاش را در همان روز که تشخیص اوتیسم برایش گرفتیم شروع کند. او این روزها کارهای قشنگی دارد و از کارهایش هم استقبال میشود. برای نوروز هم کلی سفارش هفت سین داشت و همه را برای فروش عرضه کردیم.»
پرهام و امیرحسین و محمد از آنهایی بودهاند که توانستهاند درد بزرگ را به کاری بزرگ تبدیل کنند اما این تنها یک سوی قصه آنهاست و آن طور که والدینشان میگویند اوتیسم و سختیهایش را نمیتوان با این آثار ارزشمند هنری نادیده گرفت؛ اینکه خانوادهها تنها هستند و گاهی مشکلاتشان در پس همه این داستانها نادیده باقی میماند.
اوتیسم نوعی اختلال رشد است که تا پیش از سه سالگی بروز میکند و علت اصلی آن ناشناخته است. این اختلال در پسران شایعتر از دختران است و وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سبک زندگی و سطح تحصیلات والدین نقشی در ابتلا به آن ندارد. کودکان و بزرگسالان اوتیستیک، در ارتباطات کلامی و غیرکلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیتهای مربوط به بازی، مشکل دارند. در این اختلال ارتباط فرد با دنیای خارج دشوار است. در افراد مبتلا به اوتیسم حرکات تکراری مثل دست زدن و پریدن و پاسخهای غیرمعمول، دلبستگی به اشیا یا مقاومت در مقابل تغییر نیز دیده میشود و ممکن است در حواس پنجگانه نیز حساسیتهای غیرمعمولی دیده شود.
لیلا مادر پرهام داستان پسرش را برایم تعریف میکند و بیقراریهای پسری که سرانجام با ابتکار آرام گرفت: «پسرم خیلی بی قراری داشت و توی خانه بپر بپر میکرد، تا کوچک بود و در تاب و سرسره جا میشد این طوری خودش را تخلیه میکرد و مردم هم چندان به او حساس نبودند. روزها زیراندازم را با چای برمیداشتم و به پارک میرفتم. هم مراقب بچه بودم هم روز را یک طوری سر میکردیم. باید بگویم روزهای سختی بود. فکر کنید این برنامه هر روزهات باشد و یک روز نتوانی توی خانه بمانی. اما بچهام کم کم بزرگ شد و نگاه مردم هم عوض شد. مردم فکر میکردند بچه به این بزرگی چرا این طوری است و چرا همه حواسش به بازی است؟
راستش را بخواهی آدم به سختی عادت نمیکند تنها صبورتر میشود. من مدام به این فکر میکردم که برای این بچه چه کنم که سرگرمی توی خانه داشته باشد و تمرکز کند و توی خانه بنشیند، یعنی اصلاً در فکرم نبود که پسرم هنرمند شود فقط میخواستم پسرم کارهای تکرارشونده را مثل اغلب بچههای اوتیستیک انجام بدهد.»
لیلا از سر درماندگی و فقط برای اینکه بچه را توی خانه نگه دارد روی دستهایش چسب مایع میزد و از پسرش میخواست آن را از دستش جدا کند. این کار جواب داد و پرهام مینشست و سرگرم میشد. اوقاتی که برای مادر طلایی بود: «همین هم برایم غنیمت بود که ما با هم توی خانه میماندیم. بعد با چسب حرارتی روی کاغذ یک سری اشکال گرد میکشیدم که با مداد رنگی، رنگ میکرد اما بعد از چند دقیقه پرتش میکرد. در کل از آموزش فراری بود. بعد پاستل به او دادم و متوجه شدم خوب کار میکند. میگفتم رنگ کن بعد قایم موشک بازی میکنیم. این کارها از پنج دقیقه شروع و تا یک ربع رسید. فهمیدم نقاشی بیقراریاش را کم میکند. نقاشی روی سفال را امتحان کردیم و میفهمیدم این کار به او آرامش میدهد. روی سفال که نقاشی میکرد، آرامش میگرفت و خوش اخلاق میشد. بعد از دو سه سال تمرین روی سفال که هدف از آن آرامش بچه بود متوجه شدم چقدر طرحها را تمیز درمیآورد و چقدر زیباست. نقاشیها را روی اینستاگرام میگذاشتم و میگفتم اینها طراحیهای پرهام است. دنبال کنندگان کلی ایده دادند و با همان ایدهها در نمایشگاه شرکت کردیم و برخی کارها هم فروش رفتند.»
لیلا مادر پرهام تأکید میکند: «اگر میخواهید درباره ما بنویسید تماماً مثبت ننویسید. اوتیسم کلی اذیت و آزار دارد و هزینه زیادی روی دوش خانواده هاست. من به عنوان مادر باید یک جوان 18 ساله را در طول 24 ساعت شبانه روز کمک کنم و برایش برنامه بریزم. پدرش هم چند ساعتی را که هست، حواسش به اوست، یعنی فقط خانواده است که یاری میکند و غیر از خانواده کمک دیگری نداریم و بچهها به هر جا برسند فقط به خاطر تلاش خانوادههاست و جامعه هیچ نقشی در پیشرفت بچههای اوتیسم ندارد. بچههای طیف اوتیسم متفاوتند ، بعضیها با آموزش میتوانند به جایی برسند و برخی با همه تلاشها به جایی نمیرسند و پدر و مادر درمانده در نگهداریشان فقط صبوری میکنند. اگر قرار است ما صدای کسی شویم باید بگویم خانواده این بچهها مهجور و محصورند. بچههای ما با اینکه قیافههای عادی و زیبایی دارند در جامعه خیلی قضاوت میشوند. بچه من بارها در خیابان خل و دیوانه خطاب شده، درحالی که وقتی کارهایش را ارائه میدهم کسی باور نمیکند اینها کارهای پرهام است.»
امیرحسین
برای امیرحسین از شهر شیراز در دو سالگی تشخیص اوتیسم داده شد. به قول مادرش زمانی که هیچ شناختی از اوتیسم نداشتند: «ما کم کم با بزرگ شدن بچه فهمیدیم مشکل چیست. پذیرش این مشکل خیلی سخت بود و نمیتوانستم قبول کنم و هرکس اسم اوتیسم را پیش من میآورد، عصبی میشدم و میگفتم امکان ندارد بچه من این مشکل را داشته باشد اما آنچه به چشم میدیدم کم کم مجبورم کرد قبول کنم. از همان سن کم نقاشی و خواندن و نوشتن را به بچه آموزش دادم و پسرم هم از همان سن کم به نقاشی و آبرنگ و گواش علاقه مند شد. همیشه وقتی میخواستیم جای جدیدی برویم، میترسید و من برای همین از جایی که میخواستیم برویم برایش تصویرسازی میکردم. مثلاً برایش تصویر مهدکودکش را میکشیدم. کلاسها و محیط را برایش تصویر میکردم و این طوری ترسش میریخت.
این بچهها خیلی به چیزهای کلیشهای علاقه دارند، مثلاً پسر من به اعداد انگلیسی از بچگی علاقه داشت. همین طور حروف الفبای فارسی را به او یاد دادم تا اینکه رفت مدرسه اوتیسم که جزو مدارس استثنایی محسوب میشود. همیشه در کیف من مداد شمعی و مداد رنگی بود چون تنها شکلی که میتوانستم کنار خودم نگهش دارم همین کار بود؛ اینکه نقاشی کند و آرام بنشیند، اما با وجود این توانایی همیشه گفتارش ضعیف بوده و سر و صدای زیاد دارد و الان هم مسائل سن بلوغ به آن اضافه شده است.
هر کاری کردیم کامپیوتر یاد بگیرد نپذیرفت. تعمیرات را از بچگی دوست داشت اما بعد همان را هم قبول نکرد. آشپزی کردن را البته دوست دارد تا اینکه یک سال و نیم پیش شروع کردیم دوباره نقاشی و تمرین زیاد. مربیاش هم گفت استعداد خیلی خوبی در زمینه نقاشی دارد. به من گفتند برایش معلم خصوصی بگیرم اما چون خودم هنر خواندهام و کرونا و خانه نشینی هم شروع شده بود، خودم با او تمرین کردم. کرونا عامل پیشرفت امیرحسین شد و در همین مدت توانستیم با کمک بقیه مادران اوتیسم آثارش را عرضه کنیم و بفروشیم که عواید حاصل از آن هم خرج توانبخشی و گفتار درمانیاش میشود چون هزینههای درمان خیلی بالاست.»
محمد
محمد هم مدتی است نقاشی را شروع کرده نه به اندازه پرهام و امیرحسین اما در کارش خیلی خوب پیش رفته است. مادر محمد میگوید اینکه مادران اوتیسم این همه با هم همکاری دارند دلگرم کننده است اما او از جامعه هم میخواهد کمی آنها را درک کند: «چند بار این حرف را شنیده باشیم خوب است؟ خانم چرا بچهتان را درست تربیت نکردهاید؟ میگویم قضاوت نکنید فرزند من اوتیسم دارد. میگویم با همین اوتیسم و بدون هیچ حمایتی بچه من مدام سعی کرده یاد بگیرد. فکر کنید از هر صد بچهای که به دنیا میآید ممکن است یک نفر اوتیسم داشته باشد. کمی همدل باشم.»
گزارش نویس
«پسرم هنرمند شده. این روزها کارهای هنریاش را میفروشد اما باز هم به همه میگویم اوتیسم کلی سختی دارد و همهاش این قشنگی که میبینید، نیست.» اینها حرفهای لیلا، مادر پرهام است.
پرهام
18 سال از زمانی که برای پرهام تشخیص اوتیسم داده شد، میگذرد و روزی که اولین نمایشگاه آثار هنری پرهام برگزار شد هم دقیقاً روزی بود که این تشخیص به خانوادهاش اعلام شد: «دوست داشتم کار هنریاش را در همان روز که تشخیص اوتیسم برایش گرفتیم شروع کند. او این روزها کارهای قشنگی دارد و از کارهایش هم استقبال میشود. برای نوروز هم کلی سفارش هفت سین داشت و همه را برای فروش عرضه کردیم.»
پرهام و امیرحسین و محمد از آنهایی بودهاند که توانستهاند درد بزرگ را به کاری بزرگ تبدیل کنند اما این تنها یک سوی قصه آنهاست و آن طور که والدینشان میگویند اوتیسم و سختیهایش را نمیتوان با این آثار ارزشمند هنری نادیده گرفت؛ اینکه خانوادهها تنها هستند و گاهی مشکلاتشان در پس همه این داستانها نادیده باقی میماند.
اوتیسم نوعی اختلال رشد است که تا پیش از سه سالگی بروز میکند و علت اصلی آن ناشناخته است. این اختلال در پسران شایعتر از دختران است و وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سبک زندگی و سطح تحصیلات والدین نقشی در ابتلا به آن ندارد. کودکان و بزرگسالان اوتیستیک، در ارتباطات کلامی و غیرکلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیتهای مربوط به بازی، مشکل دارند. در این اختلال ارتباط فرد با دنیای خارج دشوار است. در افراد مبتلا به اوتیسم حرکات تکراری مثل دست زدن و پریدن و پاسخهای غیرمعمول، دلبستگی به اشیا یا مقاومت در مقابل تغییر نیز دیده میشود و ممکن است در حواس پنجگانه نیز حساسیتهای غیرمعمولی دیده شود.
لیلا مادر پرهام داستان پسرش را برایم تعریف میکند و بیقراریهای پسری که سرانجام با ابتکار آرام گرفت: «پسرم خیلی بی قراری داشت و توی خانه بپر بپر میکرد، تا کوچک بود و در تاب و سرسره جا میشد این طوری خودش را تخلیه میکرد و مردم هم چندان به او حساس نبودند. روزها زیراندازم را با چای برمیداشتم و به پارک میرفتم. هم مراقب بچه بودم هم روز را یک طوری سر میکردیم. باید بگویم روزهای سختی بود. فکر کنید این برنامه هر روزهات باشد و یک روز نتوانی توی خانه بمانی. اما بچهام کم کم بزرگ شد و نگاه مردم هم عوض شد. مردم فکر میکردند بچه به این بزرگی چرا این طوری است و چرا همه حواسش به بازی است؟
راستش را بخواهی آدم به سختی عادت نمیکند تنها صبورتر میشود. من مدام به این فکر میکردم که برای این بچه چه کنم که سرگرمی توی خانه داشته باشد و تمرکز کند و توی خانه بنشیند، یعنی اصلاً در فکرم نبود که پسرم هنرمند شود فقط میخواستم پسرم کارهای تکرارشونده را مثل اغلب بچههای اوتیستیک انجام بدهد.»
لیلا از سر درماندگی و فقط برای اینکه بچه را توی خانه نگه دارد روی دستهایش چسب مایع میزد و از پسرش میخواست آن را از دستش جدا کند. این کار جواب داد و پرهام مینشست و سرگرم میشد. اوقاتی که برای مادر طلایی بود: «همین هم برایم غنیمت بود که ما با هم توی خانه میماندیم. بعد با چسب حرارتی روی کاغذ یک سری اشکال گرد میکشیدم که با مداد رنگی، رنگ میکرد اما بعد از چند دقیقه پرتش میکرد. در کل از آموزش فراری بود. بعد پاستل به او دادم و متوجه شدم خوب کار میکند. میگفتم رنگ کن بعد قایم موشک بازی میکنیم. این کارها از پنج دقیقه شروع و تا یک ربع رسید. فهمیدم نقاشی بیقراریاش را کم میکند. نقاشی روی سفال را امتحان کردیم و میفهمیدم این کار به او آرامش میدهد. روی سفال که نقاشی میکرد، آرامش میگرفت و خوش اخلاق میشد. بعد از دو سه سال تمرین روی سفال که هدف از آن آرامش بچه بود متوجه شدم چقدر طرحها را تمیز درمیآورد و چقدر زیباست. نقاشیها را روی اینستاگرام میگذاشتم و میگفتم اینها طراحیهای پرهام است. دنبال کنندگان کلی ایده دادند و با همان ایدهها در نمایشگاه شرکت کردیم و برخی کارها هم فروش رفتند.»
لیلا مادر پرهام تأکید میکند: «اگر میخواهید درباره ما بنویسید تماماً مثبت ننویسید. اوتیسم کلی اذیت و آزار دارد و هزینه زیادی روی دوش خانواده هاست. من به عنوان مادر باید یک جوان 18 ساله را در طول 24 ساعت شبانه روز کمک کنم و برایش برنامه بریزم. پدرش هم چند ساعتی را که هست، حواسش به اوست، یعنی فقط خانواده است که یاری میکند و غیر از خانواده کمک دیگری نداریم و بچهها به هر جا برسند فقط به خاطر تلاش خانوادههاست و جامعه هیچ نقشی در پیشرفت بچههای اوتیسم ندارد. بچههای طیف اوتیسم متفاوتند ، بعضیها با آموزش میتوانند به جایی برسند و برخی با همه تلاشها به جایی نمیرسند و پدر و مادر درمانده در نگهداریشان فقط صبوری میکنند. اگر قرار است ما صدای کسی شویم باید بگویم خانواده این بچهها مهجور و محصورند. بچههای ما با اینکه قیافههای عادی و زیبایی دارند در جامعه خیلی قضاوت میشوند. بچه من بارها در خیابان خل و دیوانه خطاب شده، درحالی که وقتی کارهایش را ارائه میدهم کسی باور نمیکند اینها کارهای پرهام است.»
امیرحسین
برای امیرحسین از شهر شیراز در دو سالگی تشخیص اوتیسم داده شد. به قول مادرش زمانی که هیچ شناختی از اوتیسم نداشتند: «ما کم کم با بزرگ شدن بچه فهمیدیم مشکل چیست. پذیرش این مشکل خیلی سخت بود و نمیتوانستم قبول کنم و هرکس اسم اوتیسم را پیش من میآورد، عصبی میشدم و میگفتم امکان ندارد بچه من این مشکل را داشته باشد اما آنچه به چشم میدیدم کم کم مجبورم کرد قبول کنم. از همان سن کم نقاشی و خواندن و نوشتن را به بچه آموزش دادم و پسرم هم از همان سن کم به نقاشی و آبرنگ و گواش علاقه مند شد. همیشه وقتی میخواستیم جای جدیدی برویم، میترسید و من برای همین از جایی که میخواستیم برویم برایش تصویرسازی میکردم. مثلاً برایش تصویر مهدکودکش را میکشیدم. کلاسها و محیط را برایش تصویر میکردم و این طوری ترسش میریخت.
این بچهها خیلی به چیزهای کلیشهای علاقه دارند، مثلاً پسر من به اعداد انگلیسی از بچگی علاقه داشت. همین طور حروف الفبای فارسی را به او یاد دادم تا اینکه رفت مدرسه اوتیسم که جزو مدارس استثنایی محسوب میشود. همیشه در کیف من مداد شمعی و مداد رنگی بود چون تنها شکلی که میتوانستم کنار خودم نگهش دارم همین کار بود؛ اینکه نقاشی کند و آرام بنشیند، اما با وجود این توانایی همیشه گفتارش ضعیف بوده و سر و صدای زیاد دارد و الان هم مسائل سن بلوغ به آن اضافه شده است.
هر کاری کردیم کامپیوتر یاد بگیرد نپذیرفت. تعمیرات را از بچگی دوست داشت اما بعد همان را هم قبول نکرد. آشپزی کردن را البته دوست دارد تا اینکه یک سال و نیم پیش شروع کردیم دوباره نقاشی و تمرین زیاد. مربیاش هم گفت استعداد خیلی خوبی در زمینه نقاشی دارد. به من گفتند برایش معلم خصوصی بگیرم اما چون خودم هنر خواندهام و کرونا و خانه نشینی هم شروع شده بود، خودم با او تمرین کردم. کرونا عامل پیشرفت امیرحسین شد و در همین مدت توانستیم با کمک بقیه مادران اوتیسم آثارش را عرضه کنیم و بفروشیم که عواید حاصل از آن هم خرج توانبخشی و گفتار درمانیاش میشود چون هزینههای درمان خیلی بالاست.»
محمد
محمد هم مدتی است نقاشی را شروع کرده نه به اندازه پرهام و امیرحسین اما در کارش خیلی خوب پیش رفته است. مادر محمد میگوید اینکه مادران اوتیسم این همه با هم همکاری دارند دلگرم کننده است اما او از جامعه هم میخواهد کمی آنها را درک کند: «چند بار این حرف را شنیده باشیم خوب است؟ خانم چرا بچهتان را درست تربیت نکردهاید؟ میگویم قضاوت نکنید فرزند من اوتیسم دارد. میگویم با همین اوتیسم و بدون هیچ حمایتی بچه من مدام سعی کرده یاد بگیرد. فکر کنید از هر صد بچهای که به دنیا میآید ممکن است یک نفر اوتیسم داشته باشد. کمی همدل باشم.»
گزارشی از ناتوانی کاخ سفید در تصمیمگیری درخصوص رفع تحریمها
امریکا و سردرگمی در قبال ایران
وزارت امور خارجه: خواستههای معقول ایران مورد تأیید اعضای ۱+۴ است؛ واشنگتن باید تصمیم سیاسی خود را درباره توافق بگیرد
روز گذشته بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر امور خارجه سلطنت عمان در تماس تلفنی با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، در مورد برخی مسائل دوجانبه، منطقهای و بینالمللی مورد اهتمام مشترک از جمله برقراری آتشبس در یمن و همچنین مذاکرات وین گفتوگو و ...
گروه سیاسی/ دور هفتم و هشتم مذاکرات رفع تحریم انجام شد و ایران توانست با ایدهها و بستههای پیشنهادی خود همراهی کشورهای 1+4 را کسب کند. رفع مؤثر تحریمها از اساسیترین مسائلی است که تیم مذاکره کننده کشورمان از زمان شروع مذاکرات در هشتم آذرماه 1400 در دولت سیزدهم همواره روی آن پافشاری کرده است. اجماع سازی مذاکره کنندگان کشورمان باعث شده است تا امروز بتوان با جدیت از اختلافات شدید در تیم مذاکره کننده امریکا سخن گفت. فروپاشی تیم همراه رابرت مالی در مذاکرات وین و جدا شدن یک به یک آنها از تیم امریکایی خود دارای پیامی مهم و قابل تأمل است. مقامات کشورمان همواره تأکید داشتهاند که امریکا نباید انتظار داشته باشد تا با بازی رسانهای یا گذر زمان شاهد تغییر رویکرد جمهوری اسلامی و عدول از خطوط قرمز باشد؛ بنابراین واشنگتن باید تصمیم سیاسی خود را به سرعت اتخاذ نماید.
مسائل مربوط به مذاکرات از جمله موضوعاتی است که در بسیاری از گفتوگوهای دیپلماتیک مقامات وزارت خارجه کشورمان با سایر کشورها مطرح میشود. در آخرین مورد گفتوگوی تلفنی وزیر خارجه کشورمان با همتای عمانی خود به این مهم پرداخته شد.
روز گذشته بدربن حمد البوسعیدی، وزیر امور خارجه سلطنت عمان در تماس تلفنی با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، در مورد برخی مسائل دوجانبه، منطقهای و بینالمللی مورد اهتمام مشترک از جمله برقراری آتشبس در یمن و همچنین مذاکرات وین گفتوگو و تبادل نظر کرد.
امیرعبداللهیان درخصوص مذاکرات وین، از اعمال تحریمهای مجدد از سوی امریکا در مورد برخی از اشخاص و شرکتهای ایرانی انتقاد و خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران آماده یک توافق خوب و پایدار است اما طرف امریکایی با برخی زیادهخواهیها، مسئول مستقیم تطویل مذاکرات تاکنون بوده است.
پاسخهای ایران به مورا روشن بود
مسأله اختلافات باقی مانده که حصول نتیجه در مذاکرات را با تأخیر و دشواری روبهرو کرده است به نشست سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز کشیده شد. سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد که تعیین برجام در گرو موافقت واشنگتن با آخرین پیشنهادهای تهران درباره موضوعات اختلافی باقی مانده است. به گزارش «ایران»، سعید خطیبزاده در نخستین نشست خبری سال جدید با بیان اینکه واشنگتن در مورد موضوعات باقی مانده در مذاکرات وین هنوز تصمیمات سیاسی خود را نگرفته است به سفر روز هفتم فروردین «انریکه مورا»، مسئول اروپایی هماهنگ کننده مذاکرات برجام اشاره کرد و گفت: «آقای مورا در این سفر حامل برخی نکات بود و میخواست با ما تبادل نظر کند ما موضوعات مد نظر خود را به آقای مورا گفتیم. پیامها و پاسخها و خواستههای ما روشن بوده و هست.»
بیشترین ایدهها مربوط به ایران است
وی ادامه داد: «سفر آقای مورا برای این بود که از این شرایط خارج شویم به عنوان جمهوری اسلامی ایران تلاش کردیم مسیر دیگری را مجدداً امتحان کنیم که موضوعات باقی مانده حل و فصل شود تا الان به شهادت آنهایی که پیام برده و آورده اند بیشترین اتکا و ایدهها را ایران داشته است. آقای مورا با پیام و پاسخهای تهران، ایران را ترک کرد و ما همچنان منتظر پاسخ طرف مقابل هستیم و هنوز پاسخ جدیدی دریافت نشده است.»
توافق، گروگان مسائل حزبی و داخلی امریکا
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤال دیگری در ارتباط با توقف مذاکرات وین تصریح کرد: آنچه که در دو هفته گذشته بیش از پیش برای ما روشن شده این است که بایدن و کاخ سفید هنوز تصمیم خود را نگرفتهاند و متأسفانه کل یک توافق را گروگان مسائل حزبی و داخلی امریکا کردهاند و آنها همان رویکردی را در پیش گرفتهاند که منجر به شکست بسیاری از توافقات بینالمللی شده است. یعنی منوط کردن یک توافق بینالمللی به زدوبندهای داخلی خودشان.
خواستههای ایران مورد تأیید 1+4 است
خطیبزاده با بیان اینکه توافق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱شورای امنیت سازمان ملل در مورد این توافق بینالمللی چهارچوب بحث است، تأکید کرد: امریکا مسئول توقف امروز مذاکرات و تطویل آن در روزهای آتی است. راه حل هم در کاخ سفید است. آنها باید به خواستههای معقول ایران که مورد تأیید اعضای ۱+۴ است پاسخ منطقی بدهند که ما آماده شویم تا به وین برگردیم.
خطیبزاده گفت: توافق بسیار در دسترس است و امریکا بداند و یقین کند و یقین داشته باشد که ما از خطوط قرمز خود رد نمیشویم و از خواستههای خود کوتاه نخواهیم آمد.
موضوعات اختلافی باقی مانده
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤال روزنامه ایران مبنی بر اینکه موضوعات باقی مانده شامل چه حوزههایی میشود، افزود:«امریکا تلاش میکند موضوعات اختلافی را به یک تا دو مسأله فروکاهد. امریکا در حال حاضر در گامهای پایانی، در تلاش است مانع از انتفاع چرخه اقتصادی ایران و انتفاع ما از ابعاد مختلف برجام شود و کل توافق معطل تصمیم سیاسی واشنگتن است. الان هفتههاست که وضعیت همین است. موضوع، اشخاص حقیقی و حقوقی است که باید براساس برجام از لیست تحریمی خارج شوند به اضافه انتفاع اقتصادی ایران در چرخه کامل انتفاع. اینها موضوعاتی است که معطل تصمیم سیاسی واشنگتن است.»
ارائه طرح ضدایرانی در کنگره علیه لغو تحریم سپاه
همزمان با این اتفاقات و درخواست ایران برای تصمیم سیاسی امریکا، کنگره تلاش دارد تا با اقداماتی مانع از انتفاع اقتصادی ایران از رفع تحریمها شود. «واشنگتن فری بیکن» در گزارش روز دوشنبه (دیروز) خبر داد، به یک نسخه کپی از طرح پیشنهادی «برایان ماست» و «اسکات پری» دو عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان امریکا دسترسی یافته است که موضوع آن ممنوع کردن تلاش احتمالی دولت بایدن برای برداشتن تحریمهای مربوط به سپاه در راستای توافق جدید هستهای با ایران است.
این دو نماینده طرحی با عنوان «قانون جلوگیری از مماشات با تروریستها توسط حامیان تروریسم» ارائه دادند. این طرح در صورت تبدیل شدن به قانون، کاخ سفید را از حذف سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی خارجی بدون تأیید کنگره منع میکند.
دیپلماسی بیمعنای ایالات متحده در برابر ایران
اقدامات امریکا تأییدکننده تیتری است که نشریه فارین پالیسی (Foreign Policy) در گزارش جدید خود انتخاب کرده است. فارین پالیسی در مطلبی با عنوان «دیپلماسی بیمعنای ایالات متحده، ایران هستهای را متوقف نخواهد کرد» نوشته است: «در حال حاضر امریکا سیاست جامع و منسجمی در برابر ایران ندارد. این سیاست بدون پایه و اساس سیاسی پیش میرود. امروز شرایط سیاسی کاملاً متفاوت از سال ۲۰۱۵ بوده اما مذاکرات در فضای سال ۲۰۱۵ پیش میرود.»
به گزارش ایرنا از نکات مهم دیگر، اذعان این گزارش به پیروزی تیم ایرانی در مذاکرات وین است. در این گزارش بیان شده: «زمانی که توافق بر سر احیای برجام به دست آید، یک پیروزی مطلق برای ایرانیها خواهد بود. معامله با ایران در چنین شرایطی، یک ایستگاهی در سفر طولانی برای مقابله با دشمنان و تقویت قدرت آنان است.
در مذاکرات وین به ایرانیها اجازه داده شده تا با مقاومت اندک امریکا، شکل، ساختار، دستور کار، تقویم، سرعت و سطح شرکتکنندگان در مذاکرات را متناسب با اهداف خود تعیین کند و این یک شاهکار باورنکردنی است. ایران حتی مجبور به مذاکره مستقیم با مقامهای امریکایی نبوده است. آنچه امریکا در ازای آن به دست آورده مشخص نیست. پروژه هستهای ایران قابل توجهترین رشد خود را داشته است.»
با این تفاسیر به نظر میرسد تنها راه خارج شدن از وضعیت کنونی دستیابی امریکا به یک تصمیم سیاسی و اجماع داخلی برای پذیرش خواستههای قانونی است که مورد موافقت 1+4 قرار گرفته است.
مسائل مربوط به مذاکرات از جمله موضوعاتی است که در بسیاری از گفتوگوهای دیپلماتیک مقامات وزارت خارجه کشورمان با سایر کشورها مطرح میشود. در آخرین مورد گفتوگوی تلفنی وزیر خارجه کشورمان با همتای عمانی خود به این مهم پرداخته شد.
روز گذشته بدربن حمد البوسعیدی، وزیر امور خارجه سلطنت عمان در تماس تلفنی با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، در مورد برخی مسائل دوجانبه، منطقهای و بینالمللی مورد اهتمام مشترک از جمله برقراری آتشبس در یمن و همچنین مذاکرات وین گفتوگو و تبادل نظر کرد.
امیرعبداللهیان درخصوص مذاکرات وین، از اعمال تحریمهای مجدد از سوی امریکا در مورد برخی از اشخاص و شرکتهای ایرانی انتقاد و خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران آماده یک توافق خوب و پایدار است اما طرف امریکایی با برخی زیادهخواهیها، مسئول مستقیم تطویل مذاکرات تاکنون بوده است.
پاسخهای ایران به مورا روشن بود
مسأله اختلافات باقی مانده که حصول نتیجه در مذاکرات را با تأخیر و دشواری روبهرو کرده است به نشست سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز کشیده شد. سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد که تعیین برجام در گرو موافقت واشنگتن با آخرین پیشنهادهای تهران درباره موضوعات اختلافی باقی مانده است. به گزارش «ایران»، سعید خطیبزاده در نخستین نشست خبری سال جدید با بیان اینکه واشنگتن در مورد موضوعات باقی مانده در مذاکرات وین هنوز تصمیمات سیاسی خود را نگرفته است به سفر روز هفتم فروردین «انریکه مورا»، مسئول اروپایی هماهنگ کننده مذاکرات برجام اشاره کرد و گفت: «آقای مورا در این سفر حامل برخی نکات بود و میخواست با ما تبادل نظر کند ما موضوعات مد نظر خود را به آقای مورا گفتیم. پیامها و پاسخها و خواستههای ما روشن بوده و هست.»
بیشترین ایدهها مربوط به ایران است
وی ادامه داد: «سفر آقای مورا برای این بود که از این شرایط خارج شویم به عنوان جمهوری اسلامی ایران تلاش کردیم مسیر دیگری را مجدداً امتحان کنیم که موضوعات باقی مانده حل و فصل شود تا الان به شهادت آنهایی که پیام برده و آورده اند بیشترین اتکا و ایدهها را ایران داشته است. آقای مورا با پیام و پاسخهای تهران، ایران را ترک کرد و ما همچنان منتظر پاسخ طرف مقابل هستیم و هنوز پاسخ جدیدی دریافت نشده است.»
توافق، گروگان مسائل حزبی و داخلی امریکا
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤال دیگری در ارتباط با توقف مذاکرات وین تصریح کرد: آنچه که در دو هفته گذشته بیش از پیش برای ما روشن شده این است که بایدن و کاخ سفید هنوز تصمیم خود را نگرفتهاند و متأسفانه کل یک توافق را گروگان مسائل حزبی و داخلی امریکا کردهاند و آنها همان رویکردی را در پیش گرفتهاند که منجر به شکست بسیاری از توافقات بینالمللی شده است. یعنی منوط کردن یک توافق بینالمللی به زدوبندهای داخلی خودشان.
خواستههای ایران مورد تأیید 1+4 است
خطیبزاده با بیان اینکه توافق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱شورای امنیت سازمان ملل در مورد این توافق بینالمللی چهارچوب بحث است، تأکید کرد: امریکا مسئول توقف امروز مذاکرات و تطویل آن در روزهای آتی است. راه حل هم در کاخ سفید است. آنها باید به خواستههای معقول ایران که مورد تأیید اعضای ۱+۴ است پاسخ منطقی بدهند که ما آماده شویم تا به وین برگردیم.
خطیبزاده گفت: توافق بسیار در دسترس است و امریکا بداند و یقین کند و یقین داشته باشد که ما از خطوط قرمز خود رد نمیشویم و از خواستههای خود کوتاه نخواهیم آمد.
موضوعات اختلافی باقی مانده
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤال روزنامه ایران مبنی بر اینکه موضوعات باقی مانده شامل چه حوزههایی میشود، افزود:«امریکا تلاش میکند موضوعات اختلافی را به یک تا دو مسأله فروکاهد. امریکا در حال حاضر در گامهای پایانی، در تلاش است مانع از انتفاع چرخه اقتصادی ایران و انتفاع ما از ابعاد مختلف برجام شود و کل توافق معطل تصمیم سیاسی واشنگتن است. الان هفتههاست که وضعیت همین است. موضوع، اشخاص حقیقی و حقوقی است که باید براساس برجام از لیست تحریمی خارج شوند به اضافه انتفاع اقتصادی ایران در چرخه کامل انتفاع. اینها موضوعاتی است که معطل تصمیم سیاسی واشنگتن است.»
ارائه طرح ضدایرانی در کنگره علیه لغو تحریم سپاه
همزمان با این اتفاقات و درخواست ایران برای تصمیم سیاسی امریکا، کنگره تلاش دارد تا با اقداماتی مانع از انتفاع اقتصادی ایران از رفع تحریمها شود. «واشنگتن فری بیکن» در گزارش روز دوشنبه (دیروز) خبر داد، به یک نسخه کپی از طرح پیشنهادی «برایان ماست» و «اسکات پری» دو عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان امریکا دسترسی یافته است که موضوع آن ممنوع کردن تلاش احتمالی دولت بایدن برای برداشتن تحریمهای مربوط به سپاه در راستای توافق جدید هستهای با ایران است.
این دو نماینده طرحی با عنوان «قانون جلوگیری از مماشات با تروریستها توسط حامیان تروریسم» ارائه دادند. این طرح در صورت تبدیل شدن به قانون، کاخ سفید را از حذف سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی خارجی بدون تأیید کنگره منع میکند.
دیپلماسی بیمعنای ایالات متحده در برابر ایران
اقدامات امریکا تأییدکننده تیتری است که نشریه فارین پالیسی (Foreign Policy) در گزارش جدید خود انتخاب کرده است. فارین پالیسی در مطلبی با عنوان «دیپلماسی بیمعنای ایالات متحده، ایران هستهای را متوقف نخواهد کرد» نوشته است: «در حال حاضر امریکا سیاست جامع و منسجمی در برابر ایران ندارد. این سیاست بدون پایه و اساس سیاسی پیش میرود. امروز شرایط سیاسی کاملاً متفاوت از سال ۲۰۱۵ بوده اما مذاکرات در فضای سال ۲۰۱۵ پیش میرود.»
به گزارش ایرنا از نکات مهم دیگر، اذعان این گزارش به پیروزی تیم ایرانی در مذاکرات وین است. در این گزارش بیان شده: «زمانی که توافق بر سر احیای برجام به دست آید، یک پیروزی مطلق برای ایرانیها خواهد بود. معامله با ایران در چنین شرایطی، یک ایستگاهی در سفر طولانی برای مقابله با دشمنان و تقویت قدرت آنان است.
در مذاکرات وین به ایرانیها اجازه داده شده تا با مقاومت اندک امریکا، شکل، ساختار، دستور کار، تقویم، سرعت و سطح شرکتکنندگان در مذاکرات را متناسب با اهداف خود تعیین کند و این یک شاهکار باورنکردنی است. ایران حتی مجبور به مذاکره مستقیم با مقامهای امریکایی نبوده است. آنچه امریکا در ازای آن به دست آورده مشخص نیست. پروژه هستهای ایران قابل توجهترین رشد خود را داشته است.»
با این تفاسیر به نظر میرسد تنها راه خارج شدن از وضعیت کنونی دستیابی امریکا به یک تصمیم سیاسی و اجماع داخلی برای پذیرش خواستههای قانونی است که مورد موافقت 1+4 قرار گرفته است.
گفت وگوی «ایران» با حشمت مهاجرانی
تیم بزرگ و جام جهانی مربی بزرگ میخواهد
■ نتیجه بازی با انگلیس کلید 2 بازی دیگر است
■ در صورت تدارک مناسب شانس خوبی برای تاریخسازی داریم
■ تیم کنونی امریکا از تیم 98 بهتر است
محمدمحمدی سدهی/ پس از قرعهکشی مسابقات جام جهانی قطر و همگروهی تیم ملی فوتبال ایران با تیمهای انگلیس، امریکا و یکی از تیمهای ولز، اوکراین و اسکاتلند در پلی آف اروپا، رسانهها به سرعت اظهار نظرهایی درخصوص تیمهای همگروه با بازیکنان و پیشکسوتان فوتبال داشتند که اکثر پیشکسوتان معتقد بودند شاگردان دراگان اسکوچیچ در قرعه خوبی قرار گرفتهاند. این در شرایطی است که همچنان زمزمههایی درباره تغییر کادرفنی تیم ملی وجود دارد. از سویی تیم ملی در فاصله حدود 7 ماهه تا آغاز این رویداد بزرگ نیازمند برگزاری دیدارهای تدارکاتی سطح بالاست تا بتواند از آبروی فوتبال ایران دفاع کند.
حشمت مهاجرانی، سرمربی ایران در جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین با اشاره به قرعه تیم ملی در جام جهانی 2022 قطر، به خبرنگار «ایران» گفت: «از نظر من تیم ملی در گروه سختی قرار نگرفته اما نباید اعتقاد داشت که قرعه آسانی است و از حالا خودمان را صعود کرده بدانیم. انگلستان خودش یک سبک فوتبال متفاوتی دارد. زمانی که میخواهیم فوتبال انگلستان را تجسم کنیم اولین چیزی که به مغزمان خطور میکند، فیزیک بدنی بازیکنان است و علاوه بر این فوتبال انگلستان فاکتورهایی همچون سرعت و قدرت را نیز دارد و بازی مقابل چنین تیمهایی بسیار دشوار است.»
او صحبتهایش را اینگونه ادامه داد: «بازی اول ما در جام جهانی با همین انگلیس است و این بازی از نظر
روحی – روانی و از نظر کسب نتیجه کلید 2 بازی دیگر است. همه تیمهای حاضر در جام جهانی حریفان سرسختی برای همدیگر هستند و نمیتوان به آسانی در خصوص نتایج صحبت کرد. ما باید به تمامی حریفانمان احترام بگذاریم و بدانیم که تیم ملی به هیچوجه فرصت اشتباه در این میدان بزرگ را ندارد. باید باهوش بالا و برنامهریزی درست برای جام جهانی آماده شویم. البته هنوز برنامهای برای تیم ملی در نظر گرفته نشده اما در صورت تدارک مناسب شانس خوبی برای صعود از گروه و تاریخسازی داریم.»
سرمربی اسبق تیم ملی فوتبال درخصوص تیم ملی امریکا هم صحبت کرد: «تیم کنونی امریکا از تیم 98 بهتر است و نباید بازی با امریکا را بازی سادهای بدانیم. این تیم چند بازیکن خوب دارد که در تیمهای اروپایی بازی میکنند و تجربه خوبی برای جام جهانی دارند. حق نداریم تیمی را ضعیف بدانیم و از حالا خودمان را مقابل آن تیم برنده بدانیم. انگلستان و هرکدام از این تیمهای پلی آف اروپا (ولز، اوکراین و اسکاتلند) صاحب سبک هستند و تیمهای قدرتمندی به حساب میآیند.» مهاجرانی گفت: «همه چیز به برنامهریزی مسئولان فدراسیون بستگی دارد. اینکه ما برنامه کوتاه مدت و بلندمدت داشته باشیم و بدانیم با چه تیمهایی بازی کنیم که این مسأله مهم به فدراسیون فوتبال بستگی دارد و باید ببینیم که آیا فدراسیون میتواند از این آزمون سخت سربلند خارج شود یا خیر؟ فدراسیون فوتبال باید تمام ابزار را در اختیار تیم ملی قرار دهد. از همین امروز باید کارمان را آغاز کنیم و از هیچ نکتهای بیاعتنا گذر نکنیم و تمام توانمان را برای آمادهسازی تیم ملی و کسب نتیجه خوب بگذاریم.»
او افزود: «برخی از بازیکنان کنونی تیم ملی تجربه حضور در جام جهانی را دارند که این فاکتور بسیار مهمی برای تیم ملی است. همین فاکتور و حضور بازیکنان دیگری که به عنوان لژیونر در تیمهای باشگاهی خود درخشان ظاهر میشوند، این توقع را ایجاد میکند که تیم ملی از مرحله گروهی صعود کند. تیم ملی ششمین حضور در جام جهانی را تجربه خواهد کرد و این نشان میدهد که باید نگاه مان به جام جهانی فراتر از صعود صرف به این تورنمنت باشد.»
مهاجرانی به تیمهای کشورمان در دورههای پیشین اشاره کرد و گفت: «در جام جهانی 98 تیم خوبی داشتیم و تیم جام جهانی 1978 آرژانتین هم تیم خوبی بود. در آرژانتین تمام مسائل را پیشبینی کرده بودیم و پیش از حضور در آرژانتین برنامههای کوتاه مدت و بلندمدت در نظر گرفتیم. در آن زمان در تورنمنتی با حضور تیمهایی چون پاری سن ژرمن بازی کردیم و علاوه بر این با تیمهای بزرگی هم بازی داشتیم اما در کل حوادث فوتبال پیشبینی نشده است و نتوانستیم در آرژانتین آن گونه که فکر میکردیم، نتیجه بگیریم.» او صحبت هایش را این گونه ادامه داد: «فکر میکردم در آرژانتین نتیجه بهتری بگیریم که البته این گونه نشد و این به دلیل کم تجربگی بازیکنانمان بود. بازیکنان ما پیش از آن در جام جهانی حضور نداشتند و اگر این گونه بود آن تیم توان صعود از مرحله گروهی را داشت و این موضوع میتوانست حالا به تیم ملی کمک کند و باعث شود تا بازیکنان به این باور برسند که فوتبال ایران توان صعود از مرحله گروهی و انجام کارهای بزرگ را دارد.»
مهاجرانی با آنهایی که معتقدند باید برای جام جهانی قطر سرمربی بزرگی برای تیم ملی استخدام شود، همنظر است: «طبیعتاً تیم بزرگ و حضور در میادین بزرگ بینالمللی نیازمند مربی بزرگ است. برخی معتقدند چون اسکوچیچ از مقدماتی و بعد از بازی با بحرین که تیم ملی در شرایط روحی خوبی نبود و در آن شرایط حساس، تیم ملی را تحویل گرفت و نتایج خوبی هم کسب کرد، تیم ملی باید با او در جام جهانی حاضر شود اما به طور کلی باید با حساسیت بالا به این موضوع نگاه کنیم. اعتقاد من این است که تیم ملی میتواند با مربی ایرانی در جام جهانی حاضر شود. ما گزینههای خوبی در کشورمان داریم و فدراسیون باید این شانس را به مربیان داخلی بدهد تا تیم ملی در جام جهانی با مربی ایرانی حاضر شود. هزینههای زیادی برای مربیان خارجی کردهایم و چند دوره است که تیم ملی با مربی خارجی در جام جهانی حاضر میشود. حالا یکبار هم که شده این شانس را به مربی داخلی بدهیم، نیمکت تیم ملی را در جام جهانی در اختیار فردی قرار دهیم که باعث سربلندی و افتخارمان است. برای من تماشای وقار علی دایی در مراسم قرعهکشی افتخار بزرگی بود و به عنوان عضوی از جامعه بزرگ ایرانی و خانواده پرافتخار فوتبال به خودم میبالم که چنین نماینده ارجمند و شایستهای در جمع بزرگان فوتبال دنیا داشتیم.»
حشمت مهاجرانی، سرمربی ایران در جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین با اشاره به قرعه تیم ملی در جام جهانی 2022 قطر، به خبرنگار «ایران» گفت: «از نظر من تیم ملی در گروه سختی قرار نگرفته اما نباید اعتقاد داشت که قرعه آسانی است و از حالا خودمان را صعود کرده بدانیم. انگلستان خودش یک سبک فوتبال متفاوتی دارد. زمانی که میخواهیم فوتبال انگلستان را تجسم کنیم اولین چیزی که به مغزمان خطور میکند، فیزیک بدنی بازیکنان است و علاوه بر این فوتبال انگلستان فاکتورهایی همچون سرعت و قدرت را نیز دارد و بازی مقابل چنین تیمهایی بسیار دشوار است.»
او صحبتهایش را اینگونه ادامه داد: «بازی اول ما در جام جهانی با همین انگلیس است و این بازی از نظر
روحی – روانی و از نظر کسب نتیجه کلید 2 بازی دیگر است. همه تیمهای حاضر در جام جهانی حریفان سرسختی برای همدیگر هستند و نمیتوان به آسانی در خصوص نتایج صحبت کرد. ما باید به تمامی حریفانمان احترام بگذاریم و بدانیم که تیم ملی به هیچوجه فرصت اشتباه در این میدان بزرگ را ندارد. باید باهوش بالا و برنامهریزی درست برای جام جهانی آماده شویم. البته هنوز برنامهای برای تیم ملی در نظر گرفته نشده اما در صورت تدارک مناسب شانس خوبی برای صعود از گروه و تاریخسازی داریم.»
سرمربی اسبق تیم ملی فوتبال درخصوص تیم ملی امریکا هم صحبت کرد: «تیم کنونی امریکا از تیم 98 بهتر است و نباید بازی با امریکا را بازی سادهای بدانیم. این تیم چند بازیکن خوب دارد که در تیمهای اروپایی بازی میکنند و تجربه خوبی برای جام جهانی دارند. حق نداریم تیمی را ضعیف بدانیم و از حالا خودمان را مقابل آن تیم برنده بدانیم. انگلستان و هرکدام از این تیمهای پلی آف اروپا (ولز، اوکراین و اسکاتلند) صاحب سبک هستند و تیمهای قدرتمندی به حساب میآیند.» مهاجرانی گفت: «همه چیز به برنامهریزی مسئولان فدراسیون بستگی دارد. اینکه ما برنامه کوتاه مدت و بلندمدت داشته باشیم و بدانیم با چه تیمهایی بازی کنیم که این مسأله مهم به فدراسیون فوتبال بستگی دارد و باید ببینیم که آیا فدراسیون میتواند از این آزمون سخت سربلند خارج شود یا خیر؟ فدراسیون فوتبال باید تمام ابزار را در اختیار تیم ملی قرار دهد. از همین امروز باید کارمان را آغاز کنیم و از هیچ نکتهای بیاعتنا گذر نکنیم و تمام توانمان را برای آمادهسازی تیم ملی و کسب نتیجه خوب بگذاریم.»
او افزود: «برخی از بازیکنان کنونی تیم ملی تجربه حضور در جام جهانی را دارند که این فاکتور بسیار مهمی برای تیم ملی است. همین فاکتور و حضور بازیکنان دیگری که به عنوان لژیونر در تیمهای باشگاهی خود درخشان ظاهر میشوند، این توقع را ایجاد میکند که تیم ملی از مرحله گروهی صعود کند. تیم ملی ششمین حضور در جام جهانی را تجربه خواهد کرد و این نشان میدهد که باید نگاه مان به جام جهانی فراتر از صعود صرف به این تورنمنت باشد.»
مهاجرانی به تیمهای کشورمان در دورههای پیشین اشاره کرد و گفت: «در جام جهانی 98 تیم خوبی داشتیم و تیم جام جهانی 1978 آرژانتین هم تیم خوبی بود. در آرژانتین تمام مسائل را پیشبینی کرده بودیم و پیش از حضور در آرژانتین برنامههای کوتاه مدت و بلندمدت در نظر گرفتیم. در آن زمان در تورنمنتی با حضور تیمهایی چون پاری سن ژرمن بازی کردیم و علاوه بر این با تیمهای بزرگی هم بازی داشتیم اما در کل حوادث فوتبال پیشبینی نشده است و نتوانستیم در آرژانتین آن گونه که فکر میکردیم، نتیجه بگیریم.» او صحبت هایش را این گونه ادامه داد: «فکر میکردم در آرژانتین نتیجه بهتری بگیریم که البته این گونه نشد و این به دلیل کم تجربگی بازیکنانمان بود. بازیکنان ما پیش از آن در جام جهانی حضور نداشتند و اگر این گونه بود آن تیم توان صعود از مرحله گروهی را داشت و این موضوع میتوانست حالا به تیم ملی کمک کند و باعث شود تا بازیکنان به این باور برسند که فوتبال ایران توان صعود از مرحله گروهی و انجام کارهای بزرگ را دارد.»
مهاجرانی با آنهایی که معتقدند باید برای جام جهانی قطر سرمربی بزرگی برای تیم ملی استخدام شود، همنظر است: «طبیعتاً تیم بزرگ و حضور در میادین بزرگ بینالمللی نیازمند مربی بزرگ است. برخی معتقدند چون اسکوچیچ از مقدماتی و بعد از بازی با بحرین که تیم ملی در شرایط روحی خوبی نبود و در آن شرایط حساس، تیم ملی را تحویل گرفت و نتایج خوبی هم کسب کرد، تیم ملی باید با او در جام جهانی حاضر شود اما به طور کلی باید با حساسیت بالا به این موضوع نگاه کنیم. اعتقاد من این است که تیم ملی میتواند با مربی ایرانی در جام جهانی حاضر شود. ما گزینههای خوبی در کشورمان داریم و فدراسیون باید این شانس را به مربیان داخلی بدهد تا تیم ملی در جام جهانی با مربی ایرانی حاضر شود. هزینههای زیادی برای مربیان خارجی کردهایم و چند دوره است که تیم ملی با مربی خارجی در جام جهانی حاضر میشود. حالا یکبار هم که شده این شانس را به مربی داخلی بدهیم، نیمکت تیم ملی را در جام جهانی در اختیار فردی قرار دهیم که باعث سربلندی و افتخارمان است. برای من تماشای وقار علی دایی در مراسم قرعهکشی افتخار بزرگی بود و به عنوان عضوی از جامعه بزرگ ایرانی و خانواده پرافتخار فوتبال به خودم میبالم که چنین نماینده ارجمند و شایستهای در جمع بزرگان فوتبال دنیا داشتیم.»
عمران خان طی 15 روز آینده برکنار میشود
پاکستان در گیرودار چالش نخست وزیر موقت
رئیس جمهور پاکستان، روز گذشته نامههایی به «عمران خان» و «شهباز شریف»، رهبر مخالفان نوشت و از آنها خواست گزینه خود برای نخستوزیر موقت را اعلام کنند
بنفشه غلامی/ دفتر ریاست جمهوری پاکستان چند ساعت بعد از اعلام انحلال پارلمان پاکستان خبر داد، «عمران خان» فقط مدت 15 روز بهعنوان نخستوزیر موقت به کار ادامه خواهد داد و پس از آن برکنار شده و نخستوزیر موقت جدیدی اداره دولت را در دست میگیرد. وی دیروز نیز در نامههایی به «عمران خان» و «شهباز شریف»، رهبر مخالفان از آنان خواست تا گزینه خود برای نخستوزیر موقت را معرفی کنند. این در حالی است که در نخستین ساعات انحلال پارلمان اعلام شده بود، «عمران خان» تا زمان برپایی انتخابات در پست خود بهعنوان نخستوزیر موقت باقی خواهد ماند.
به گزارش سایت شبکه خبری «ویون»، دفتر ریاست جمهوری پاکستان اعلام کرده بر اساس ماده 224- این قانون اساسی «عمران خان» میتواند تا زمانی که نخستوزیر موقت تعیین شود، به وظایف خود بهعنوان یک نخستوزیر موقت ادامه دهد و بعد از آن برکنار میشود. به این ترتیب «عمران خان» طی 15 روز آینده از سمت خود برکنار خواهد شد.
تصمیم جدید ریاست جمهوری پاکستان پس از آن گرفته شد که مخالفان دولت «عمران خان» که بنا داشتند در روز یکشنبه با برگزاری نشست رأی عدم اعتماد به دولت، وی را از کار برکنار کنند، بعد از انحلال پارلمان به دیوان عالی مراجعه کردند تا درباره سرنوشت «عمران خان» تصمیم بگیرد. دیوان عالی نیز بعد از پذیرش این درخواست اخطاریههایی را برای «عارف علوی» و «عمران خان» ارسال کرد و به آنها هشدار داد، کلیه اقدامات و دستورات آنها در مورد انحلال پارلمان را مورد بررسی قرار خواهد داد. دیوان عالی بنا داشت تا پایان شب گذشته نظر نهایی خود را درباره این اقدامات اعلام کند.
از همین رو برآورد میشود «عارف علوی» رئیسجمهور پاکستان تحت فشارهای موجود تصمیم گرفته باشد دوره نخستوزیری موقت «عمران خان» را کوتاه کرده و به 15 روز تقلیل دهد. به گزارش «جئو نیوز»، «عارف علوی» در راستای همین تصمیم جدید، روز گذشته نامههایی به «عمران خان» و «شهباز شریف»، رهبر مخالفان نوشت و از آنها خواست گزینه خود برای نخستوزیر موقت را اعلام کنند. بنا براین گزارش، اگر آنان نتوانند در مدت سه روز یعنی تا پایان فردا شب بر سر یک گزینه به توافق برسند، هر کدام گزینه مورد تأیید خود را به کمیته پارلمانی که مسئول تعیین نخستوزیر است، ارسال خواهند کرد تا نخستوزیر موقت از طریق این کمیته انتخاب شود. کمیته پارلمانی که در این خصوص تشکیل شده، متشکل از 8 عضو است که از بین نمایندگان و سناتورها انتخاب شدهاند.
افشاگری عمران خان علیه امریکا
در همین حال خبرها از اسلامآباد حاکی از آن است، «عمران خان» اعلام کرد، «دونالد لو» دیپلمات امریکایی و دستیار وزارت خارجه امریکا در امور آسیای مرکزی و جنوبی، کسی بوده است که «نامه تهدید» را برای دولت پاکستان ارسال کرده بود. به گزارش «جئو نیوز»، «عمران خان» اعلام کرده «لو» در دیدار با «اسد مجید»، سفیر پاکستان به وی هشدارهایی را درباره دولت پاکستان داده است. دیروز در پی این افشاگری، «دونالد لو» که هم اکنون در هند به سر میبرد، در مصاحبه با «هندوستان تایمز»، در مورد «پیام تهدیدآمیز» به «عمران خان» با تکذیب سخنان نخستوزیر موقت پاکستان، اعلام کرد: «امریکا به طور کامل اوضاع پاکستان را زیر نظر دارد و از قانون اساسی و حاکمیت قانون در این کشور حمایت میکند.»
به گزارش سایت شبکه خبری «ویون»، دفتر ریاست جمهوری پاکستان اعلام کرده بر اساس ماده 224- این قانون اساسی «عمران خان» میتواند تا زمانی که نخستوزیر موقت تعیین شود، به وظایف خود بهعنوان یک نخستوزیر موقت ادامه دهد و بعد از آن برکنار میشود. به این ترتیب «عمران خان» طی 15 روز آینده از سمت خود برکنار خواهد شد.
تصمیم جدید ریاست جمهوری پاکستان پس از آن گرفته شد که مخالفان دولت «عمران خان» که بنا داشتند در روز یکشنبه با برگزاری نشست رأی عدم اعتماد به دولت، وی را از کار برکنار کنند، بعد از انحلال پارلمان به دیوان عالی مراجعه کردند تا درباره سرنوشت «عمران خان» تصمیم بگیرد. دیوان عالی نیز بعد از پذیرش این درخواست اخطاریههایی را برای «عارف علوی» و «عمران خان» ارسال کرد و به آنها هشدار داد، کلیه اقدامات و دستورات آنها در مورد انحلال پارلمان را مورد بررسی قرار خواهد داد. دیوان عالی بنا داشت تا پایان شب گذشته نظر نهایی خود را درباره این اقدامات اعلام کند.
از همین رو برآورد میشود «عارف علوی» رئیسجمهور پاکستان تحت فشارهای موجود تصمیم گرفته باشد دوره نخستوزیری موقت «عمران خان» را کوتاه کرده و به 15 روز تقلیل دهد. به گزارش «جئو نیوز»، «عارف علوی» در راستای همین تصمیم جدید، روز گذشته نامههایی به «عمران خان» و «شهباز شریف»، رهبر مخالفان نوشت و از آنها خواست گزینه خود برای نخستوزیر موقت را اعلام کنند. بنا براین گزارش، اگر آنان نتوانند در مدت سه روز یعنی تا پایان فردا شب بر سر یک گزینه به توافق برسند، هر کدام گزینه مورد تأیید خود را به کمیته پارلمانی که مسئول تعیین نخستوزیر است، ارسال خواهند کرد تا نخستوزیر موقت از طریق این کمیته انتخاب شود. کمیته پارلمانی که در این خصوص تشکیل شده، متشکل از 8 عضو است که از بین نمایندگان و سناتورها انتخاب شدهاند.
افشاگری عمران خان علیه امریکا
در همین حال خبرها از اسلامآباد حاکی از آن است، «عمران خان» اعلام کرد، «دونالد لو» دیپلمات امریکایی و دستیار وزارت خارجه امریکا در امور آسیای مرکزی و جنوبی، کسی بوده است که «نامه تهدید» را برای دولت پاکستان ارسال کرده بود. به گزارش «جئو نیوز»، «عمران خان» اعلام کرده «لو» در دیدار با «اسد مجید»، سفیر پاکستان به وی هشدارهایی را درباره دولت پاکستان داده است. دیروز در پی این افشاگری، «دونالد لو» که هم اکنون در هند به سر میبرد، در مصاحبه با «هندوستان تایمز»، در مورد «پیام تهدیدآمیز» به «عمران خان» با تکذیب سخنان نخستوزیر موقت پاکستان، اعلام کرد: «امریکا به طور کامل اوضاع پاکستان را زیر نظر دارد و از قانون اساسی و حاکمیت قانون در این کشور حمایت میکند.»
الزامات و پیش نیازهای تعالی فعالیت های قرآنی
حامد شاکرنژاد
حافظ و قاری بین المللی قرآن
بیانات رهبر معظم انقلاب در محفل انس با قرآن کریم که در نخستین روز ماه مبارک رمضان برگزار شد، هم موجب مسرت قاریان و فعالان عرصه قرآن بود، هم مسئولیتهایی را به آنان گوشزد نمودند. چراکه مقام معظم رهبری پیشرفتهای قرآنی کشور را بویژه در زمینه تلاوت در سالهای پس از انقلاب اسلامی ستودند و از همگان، بویژه قاریان خواستند که به این پیشرفتها و تعالیها قانع نشده و همواره در راستای تعالی و پیشرفت بیشتر بکوشند.
واقعیت هم جز این نیست که وقوع انقلاب اسلامی ایران زمینهساز نگاه ویژهای به قرآن در ابعاد مختلف آن شد. اما به عنوان یک قاری و فعال عرصه قرآنی، میتوانم این طور بگویم که بخش زیادی از این توجه، ناشی از نگاه ویژهای است که حضرت آقا نسبت به گسترش معارف دینی و قرآنی در جامعه دارند.
در مفاهیم دینی ما هم تأکید شده است که «کُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ» به این معنی که مردم را با چیزی غیر از زبان و سخن صرف (به امور نیک) فرا بخوانید.
رهبر معظم انقلاب چنین صفت و چنین منشی دارند. ایشان نه تنها خود نگاه ویژهای به قرآن دارند، بلکه حقاً و عملاً شیفته معارف و تلاوت زیبای قرآن هم هستند.
در محضر و نگرش رهبر معظم انقلاب، نگاه به قرآن جایگاه ویژهای دارد. این ویژگی از سالهای پیش از انقلاب نیز با ایشان بود. کما اینکه در سالهای قبل از انقلاب در مسجد کرامت مشهد مقدس، جلسات قرائت، تفسیر و تبیین مفاهیم قرآنی را برگزار میکردند. پس از انقلاب نیز، چه در دوران ریاست جمهوری و بویژه در سالهای رهبری معظم له، همواره مشوق قاریان قرآن بودند و هستند. آنچه ما امروز از گسترش فرهنگ قرآن در جامعه میبینیم، بخش زیادی مرهون همین نگاه و توجه است.
اما به رغم این، انتظار میرفت که پیشرفتهای ما، بویژه در زمینه تلاوت قرآن بیش از وضع امروز میبود. دلیل این فقدان را میتوان در نگاه برخی از مسئولان محترم یا افرادی جست و جو کرد که نام قرآن را فقط بر زبان میآورند، اما نسبت به واقعیت قرآن و نسبت به مباحث قرآنی و اهمیت یک تلاوت احسن و تأثیرگذار در آحاد جامعه بی تفاوت هستند.
واقعیت این است که در جامعه ما آنچنان که شایسته است به فعالان عرصه قرآن ارج نمیگذارند. به عبارت دیگر، جامعه قرآنی در کشور ما مظلوم است. در هیئات، مداحان و ذاکران اهل بیت (ع) همواره آن طور که شایسته است تکریم میشوند، اما کمتر دیده شده است که قاریان قرآن چنین جایگاهی داشته باشند.
این آن خلأیی است که در جامعه ما دیده میشود. هرچند این گلایه به معنی این نیست که انگشت اتهام را به سمت مسئول خاصی نشانه برویم. زیرا در همین وضع امروز نیز جمهوری اسلامی ایران دارای قاریان برجستهای در سطح بینالمللی است که بیانگر همان رشد مورد اشاره رهبر معظم انقلاب در زمینه تلاوت نسبت به سالهای قبل از انقلاب است. کما اینکه در بسیاری از مسابقات بینالمللی قاریانی که از کشورمان شرکت میکنند حتی از قاریان نامدار دنیا برجستهتر و نگاه و توجههای بیشتری را به خود جلب میکنند که این افتخاری برای جمهوری اسلامی ایران است.
علاوه براین، میتوان این سؤال را مطرح کرد که آیا این پیشرفت، حد نهایی تعالی ما در زمینه تلاوت قرآن و تأثیر آن در جامعه است یا میتوان به پیشرفتهای بیشتر هم امید داشت؟در پاسخ میتوان گفت یکی از الزامات و پیش نیازهای تعالی ما در زمینه تلاوت قرآن، رفع نواقص و کاستیهایی است که در زمینه آموزش در کشور وجود دارد.
در زمینه تلاوت، آموزشهای ما هنوز به روز، جدی و عمیق نشده و حتی نظام آموزشی مدونی نیز برای این امر تدارک دیده نشده است. هرچند باگذشت سالها قرائتها کیفیتر و تلاوتها دلنشینتر و غنیتر میشود، اما برخی از این نسلها حاصل اتفاق هستند، نه آموزشهای مدون. از این رو یکی از نخستین پیش نیازها در این زمینه، تربیت اساتید حرفهای است تا این اساتید نیز به نوبه خود استعدادهای خوب و برتر را شناسایی و در یک بازه زمانی خاص آنان را پرورش دهند.
برای رفع این نقیصه، در مرحله اول، دستکم تربیت تعدادی مربی برتر قرآن که عهدهدار تربیت استعدادهای برتر و هدایت آنان تا مرحله بلوغ فعالیت قرآنی خود باشند، یکی از نیازهای اساسی ما است.
از این رو انتظار میرود مسئولان عزیز به پیروی از نگرش رهبر معظم انقلاب، وارد عرصه شده، پرچم فعالیتهای قرآنی را به دوش بگیرند و کمک کنند تا با تربیت اساتید حرفهای، استعدادهای برتر قرآنی در کشور شناسایی و در مرحله بعد شکوفا شوند. این مهم نیز به نوبه خود زمینهساز شکوفایی و گسترش بیش از پیش فضای عطرآگین و تأثیرگذار قرآنی در کشور خواهد بود انشاءالله.
حافظ و قاری بین المللی قرآن
بیانات رهبر معظم انقلاب در محفل انس با قرآن کریم که در نخستین روز ماه مبارک رمضان برگزار شد، هم موجب مسرت قاریان و فعالان عرصه قرآن بود، هم مسئولیتهایی را به آنان گوشزد نمودند. چراکه مقام معظم رهبری پیشرفتهای قرآنی کشور را بویژه در زمینه تلاوت در سالهای پس از انقلاب اسلامی ستودند و از همگان، بویژه قاریان خواستند که به این پیشرفتها و تعالیها قانع نشده و همواره در راستای تعالی و پیشرفت بیشتر بکوشند.
واقعیت هم جز این نیست که وقوع انقلاب اسلامی ایران زمینهساز نگاه ویژهای به قرآن در ابعاد مختلف آن شد. اما به عنوان یک قاری و فعال عرصه قرآنی، میتوانم این طور بگویم که بخش زیادی از این توجه، ناشی از نگاه ویژهای است که حضرت آقا نسبت به گسترش معارف دینی و قرآنی در جامعه دارند.
در مفاهیم دینی ما هم تأکید شده است که «کُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ» به این معنی که مردم را با چیزی غیر از زبان و سخن صرف (به امور نیک) فرا بخوانید.
رهبر معظم انقلاب چنین صفت و چنین منشی دارند. ایشان نه تنها خود نگاه ویژهای به قرآن دارند، بلکه حقاً و عملاً شیفته معارف و تلاوت زیبای قرآن هم هستند.
در محضر و نگرش رهبر معظم انقلاب، نگاه به قرآن جایگاه ویژهای دارد. این ویژگی از سالهای پیش از انقلاب نیز با ایشان بود. کما اینکه در سالهای قبل از انقلاب در مسجد کرامت مشهد مقدس، جلسات قرائت، تفسیر و تبیین مفاهیم قرآنی را برگزار میکردند. پس از انقلاب نیز، چه در دوران ریاست جمهوری و بویژه در سالهای رهبری معظم له، همواره مشوق قاریان قرآن بودند و هستند. آنچه ما امروز از گسترش فرهنگ قرآن در جامعه میبینیم، بخش زیادی مرهون همین نگاه و توجه است.
اما به رغم این، انتظار میرفت که پیشرفتهای ما، بویژه در زمینه تلاوت قرآن بیش از وضع امروز میبود. دلیل این فقدان را میتوان در نگاه برخی از مسئولان محترم یا افرادی جست و جو کرد که نام قرآن را فقط بر زبان میآورند، اما نسبت به واقعیت قرآن و نسبت به مباحث قرآنی و اهمیت یک تلاوت احسن و تأثیرگذار در آحاد جامعه بی تفاوت هستند.
واقعیت این است که در جامعه ما آنچنان که شایسته است به فعالان عرصه قرآن ارج نمیگذارند. به عبارت دیگر، جامعه قرآنی در کشور ما مظلوم است. در هیئات، مداحان و ذاکران اهل بیت (ع) همواره آن طور که شایسته است تکریم میشوند، اما کمتر دیده شده است که قاریان قرآن چنین جایگاهی داشته باشند.
این آن خلأیی است که در جامعه ما دیده میشود. هرچند این گلایه به معنی این نیست که انگشت اتهام را به سمت مسئول خاصی نشانه برویم. زیرا در همین وضع امروز نیز جمهوری اسلامی ایران دارای قاریان برجستهای در سطح بینالمللی است که بیانگر همان رشد مورد اشاره رهبر معظم انقلاب در زمینه تلاوت نسبت به سالهای قبل از انقلاب است. کما اینکه در بسیاری از مسابقات بینالمللی قاریانی که از کشورمان شرکت میکنند حتی از قاریان نامدار دنیا برجستهتر و نگاه و توجههای بیشتری را به خود جلب میکنند که این افتخاری برای جمهوری اسلامی ایران است.
علاوه براین، میتوان این سؤال را مطرح کرد که آیا این پیشرفت، حد نهایی تعالی ما در زمینه تلاوت قرآن و تأثیر آن در جامعه است یا میتوان به پیشرفتهای بیشتر هم امید داشت؟در پاسخ میتوان گفت یکی از الزامات و پیش نیازهای تعالی ما در زمینه تلاوت قرآن، رفع نواقص و کاستیهایی است که در زمینه آموزش در کشور وجود دارد.
در زمینه تلاوت، آموزشهای ما هنوز به روز، جدی و عمیق نشده و حتی نظام آموزشی مدونی نیز برای این امر تدارک دیده نشده است. هرچند باگذشت سالها قرائتها کیفیتر و تلاوتها دلنشینتر و غنیتر میشود، اما برخی از این نسلها حاصل اتفاق هستند، نه آموزشهای مدون. از این رو یکی از نخستین پیش نیازها در این زمینه، تربیت اساتید حرفهای است تا این اساتید نیز به نوبه خود استعدادهای خوب و برتر را شناسایی و در یک بازه زمانی خاص آنان را پرورش دهند.
برای رفع این نقیصه، در مرحله اول، دستکم تربیت تعدادی مربی برتر قرآن که عهدهدار تربیت استعدادهای برتر و هدایت آنان تا مرحله بلوغ فعالیت قرآنی خود باشند، یکی از نیازهای اساسی ما است.
از این رو انتظار میرود مسئولان عزیز به پیروی از نگرش رهبر معظم انقلاب، وارد عرصه شده، پرچم فعالیتهای قرآنی را به دوش بگیرند و کمک کنند تا با تربیت اساتید حرفهای، استعدادهای برتر قرآنی در کشور شناسایی و در مرحله بعد شکوفا شوند. این مهم نیز به نوبه خود زمینهساز شکوفایی و گسترش بیش از پیش فضای عطرآگین و تأثیرگذار قرآنی در کشور خواهد بود انشاءالله.
اولین افطار از ماه میهمانی خدا
ماه مبارک رمضان، به عنوان ماه ضیافت و میهمانی الهی نامگذاری می شود، این ماه، نزد خدا بهترین ماه است و روزهایش، بهترین روزها و شبهایش، بهترین شب ها و ساعاتش بهترین ساعات. دراین ماه، بندگان به میهمانی خدا، دعوت شده اند و در زمره بهرهمندان از کرامت خداوند، قرارگرفته اند.
عکس : امیر حسین جامه بزرگ/ آنا
عکس : امیر حسین جامه بزرگ/ آنا
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
اخبار این صفحه
-
آمادگی ایران برای کمک به برگزاری بهتر جام جهانی
-
روایت طنازانه از ادوار مختلف تاریخ
-
دولت دوازدهم خرج کرد، دولت سیزدهم تسویه
-
رشد 67 درصدی اقامت های نوروزی
-
بازار در انتظار خودروهای خارجی
-
مقاومت به وقت رمضان
-
ایران چگونه معادلات امریکا را برهم زد؟
-
رکورد واردات کالاهای اساسی شکست
-
هنرمندان گوشه نشین
-
امریکا و سردرگمی در قبال ایران
-
تیم بزرگ و جام جهانی مربی بزرگ میخواهد
-
پاکستان در گیرودار چالش نخست وزیر موقت
-
الزامات و پیش نیازهای تعالی فعالیت های قرآنی
-
اولین افطار از ماه میهمانی خدا
اخبارایران آنلاین